فتنه از ديدگاه امام علي (ع)

«فتنه» در نهج البلاغه به معناي «آزمايش الهي» است كه يكي از ضرورت هاي محرك بشر براي پيشرفت و موجب تحريك احساس حق‏جويي و حق يابي مي باشد. اين واژه به معناي «دورشدن جامعه از دين، و حاكميت ارزش هاي غير الهي بر جامعه» نيز مي آيد؛ چنان كه از اوضاع حاكم بر عصر جاهليت به عنوان فتنه ياد شده است؛ اما بيشترين مطالب نهج البلاغه درباره فتنه، مربوط به رويدادهايي است كه جنبه آشوب دارد و توسط هواپرستان و بدعت‏گذاران در دين با آميختن حق و باطل پديدار مي شود. امام علي× شكل گرفتن فتنه را پنهاني، و رشد آن را سريع مي داند. ضمن تبيين ماهيت فتنه و آشكار ساختن ابعاد مختلف آن، داشتن بصيرت، وانهادن عداوت و نفرت از يكديگر، ترك فخرفروشي، پرهيز از اقدام نابه هنگام، حفظ هشياري و با احتياط قدم برداشتن، پرهيز از مستي هاي نعمت، پيروي از رهبري صالح، و راست گويي رهبران با مردم را از عوامل مصون ماندن جامعه ها از آفت هاي فتنه ها معرفي مي كند.