مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي اثرات مقادير مختلف دي كلسيم فسفات بر جذب، كارايي مصرف فسفر و رشد ارقام و ژنوتيپ هاي گندم ديم

چكيده فارسي :

فسفر در خاك هاي آهكي به فسفات هاي كلسيم نا محلول تبديل مي‌شود وبا مصرف كودهاي فسفره در اين خاك ها، مقدار اين تركيبات افزايش مي يابد. به منظور تعيين ميزان كمي اجزا فسفات در خاك هاي منطقه ديم مراغه با مديريت هاي مختلف زراعي از روش استخراج متوالي اشكال فسفات استفاده شد، سپس جهت بررسي اختلاف ارقام و ژنوتيپ هاي گندم ديم در جذب و بهره وري فسفر از منبع دي كلسيم فسفات، آزمايشي به صورت فاكتوريل با طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در شرايط گلخانه اي به مرحله اجرا در آمد، ده رقم و ژنوتيپ گندم ديم به شرح زير: 1- سرداري، 2 – Sbn/1-64-199، 3 – آذر2، 4 - Pf82200/Sardari، 5 – Agosta/Safied 6- رصد يا Fenkang/15/Safied 7 -Anza/3/Pi//Nar/Hys/Sfied 8 - Ghazagestan-4 9-‍ 87Zhong291و10-5291karaj98 - 99 با چهار سطح دي‌كلسيم فسفات 0،80، 160 و320 ميلي گرم در كيلوگرم خاك براي انجام آزمايش در نظر گرفته شد. نتايج اين پژوهش نشان داد، ميزان فسفات هاي كلسيم در مديريت هاي زراعي مختلف متفاوت بودند به طوري كه ميزان فسفات هاي كلسيم در مديريت هاي زراعي يونجه - گندم و نخود - گندم در مقايسه با مديريت هاي زراعي ديگر بالاتر بودند. با افزايش ميزان مصرف دي‌كلسيم فسفات در خاك، وزن ريشه، ساقه و برگ و جذب فسفر ارقام گندم افزايش يافت. ژنوتيپ ها و ارقام مختلف گندم در ميزان وزن ساقه و برگ و ريشه، غلظت فسفر، جذب و بهره وري فسفر اختلاف معني داري داشتند. ارقام سرداري و رصد يا Fenkang در مقايسه با ارقام و ژنوتيپ هاي ديگر، وزن ريشه بيشتري داشتند و متناسب با آن غلظت فسفر در ساقه و برگ و ريشه آنها بيشتر بود. ارقام آذر 2، Sbn ، Agostaدر مقايسه با ارقام و ژنوتيپ هاي ديگر از بهره وري بيشتر براي جذب فسفر برخور دار بودند، يعني به ازاي مقادير فسفر جذب شده، توانستند وزن ساقه و برگ بيشتري توليد كنند. نتايج اين آزمايش نشان داد. ميزان اشكال فسفات در خاك هاي زراعي با مديريت هاي مختلف زراعي، متفاوت است. با افزايش ميزان مصرف دي كلسيم فسفات در خاك، ميزان جذب فسفر و رشد ارقام گندم افزايش مي يابد و توانايي ارقام و ژنوتيپ هاي گندم در استفاده از منبع دي كلسيم فسفات در رشد و جذب فسفر متفاوت است. ارقام و ژنوتيپ هاي با وزن زياد ريشه، مقدار بيشتري فسفر را جذب كرده وبهره وري فسفر در آنها بيشتر بود.