مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - توزيع پتاسيم، كلسيم، منگنز و روي در بـخشهاي مختـلف سنبله و سنبلك ارقام گندم

چكيده فارسي :

اطلاعات كمي درباره نحوه توزيع عناصر غذايي در بخشهاي مختلف سنبله گندم در دسترس است. در حاليكه براي افزايش عملكرد دانه بدون تاثير منفي بر كيفيت غذايي، داشتن اين اطلاعات بسيار مهم است. در اين پژوهش چگونـگي توزيع پتاسيم (K)، كلسيم (Ca)، منگنز (Mn) و روي (Zn) در بخشهاي مختـلف سنبله (شامل بخشهاي پاييني، مياني و بالايي) و همچنين در دانه هاي با وزن هاي متفاوت هر سنبلك (شامل دانه هاي بزرگ و كوچك) در طي روزهاي پر شدن دانه بعد از گلدهي مورد بررسي قرار گرفت. اين پژوهش در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي واحد ساوه در سال زراعي 86-85 اجرا گرديد. طرح آماري به كار رفته كرتهاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوكهاي كامل تصادفي در سه تكرار مي باشد. تيمارهاي اين آزمايش شامل تيمارهاي كودي با سه سطح (0، 3 و 4 ليتر در هكتار) و دو رقم گندم مهدوي (دانه درشت) و فلات (دانه ريز) مي باشد. غلظت عناصر پر مصرف پتاسيم و كلسيم و كم مصرف منگنز و روي در اين آزمايش به ترتيب با دستگاههاي طيف سنج و جذب اتمي اندازه گيري شد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه سنگين ترين دانه ها در قسمت مياني سنبله و سبك ترين دانه ها در بخش بالايي محور سنبله قرار داشتند. به طوري كه ميانگين تعداد دانه هاي تشكيل شده در بخش مياني سنبله بيشتر از دو بخش پاييني و بالايي سنبله بود. غلظت عناصر پر مصرف و كم مصرف در بخشهاي مختلف سنبله با وزن دانه همبستگي داشت. به طوري كه غلظت اين عناصر در بخشهاي مياني سنبله بيشتر از بخشهاي ديگر بود. غلظت منگنز و روي در طي دوره پر شدن دانه كاهش يافت. غلظت عناصر غذايي مورد مطالعه در دانه هاي كوچك و بزرگ هر سنبلك بيانگر كاهش معني دار غلظت آنها با فاصله از محور سنبله بر روي سنبلك بود. اين كاهش غلظت عناصر نسبت به موقعيت قرارگيري دانه ها در محور سنبلك در مقام مقايسه با محور سنبله بيشتر بود. در اين آزمايش بين ارقام دانه درشت و دانه ريز تفاوت معني داري از لحاظ توزيع عناصر غذايي در طول محور سنبله و سنبلك ديده نشد.