شبيه‌سازي انسان و اصل غايات كانت

شبيه سازي انسان يكي از مسايل جديدي است كه جواز يا ممنوعيت آن به لحاظ اخلاقي و ديني مورد نزاع و اختلاف است. اين مقاله با روش توصيفي- تحليلي، پس از بيان مفهوم شبيه‌سازي و تاريخچه‌ي مختصري از آن، به تبيين و تحليل اصل غايات كانت پرداخته و سعي نموده است جواز يا ممنوعيت صورت‌هاي مختلف شبيه‌سازي انسان را بر اساس تفسيرهاي مختلف از اصل غايات روشن كند. بر اساس اصل غايات كانت، هر گونه رفتاري كه باعث شود انسانيت ديگران به‌عنوان وسيله‌ي صرف اخذ شود نه هدف و غايت، ممنوع و غير اخلاقي است. تفاسير مختلفي از غايت قرار دادن انسانيت شده است: اين‌كه در مورد انساني بدون اطلاع و آگاهي‌اش كاري انجام ندهيم؛ به آزادي، اراده و استقلال او احترام بگذاريم؛ به سعادتمندي او كمك كنيم؛ به انسانيت ديگران احترام بگذاريم. نتيجه اين‌كه بر اساس اصل غايات كانت، هر نوع شبيه‌سازي كه در آن انسانيت انسان‌ها وسيله‌اي براي غايتي ديگر، وراي انسانيت‌شان اخذ ‌شود ممنوع است. از اين‌رو، شبيه‌سازي براي توليد گروه زيادي از انسان‌هاي همسان ژنتيكي براي استفاده در جنگ يا در زمان صلح براي انجام كارهاي سخت و طاقت‌فرسا، تكثير افراد نابغه و سرشناس علمي، سياسي و نظامي و ...، توليد فرزندان ژنوتيپ دلخواه، جايگزين كردن همسر، فرزند يا بستگان تازه درگذشته، ممنوع است. اما آن نوع شبيه‌سازي كه در آن انسانيت فرد توليد‌شده هدف قرار گرفته و شبيه‌سازي به سعادت او و ديگر انسان‌ها كمك مي‌كند و استقلال و آزادي اراده‌ي انسان توليد‌شده را محدود نمي‌كند و رضايت ضمني او بر اين كار قابل استنباط است، جايز است مانند شبيه‌سازي درماني جهت توليد بافت و اعضاي پيوندي و شبيه‌سازي براي كمك به زوجين نابارور و كمك به تولد نوزادان سالم بدون ژن‌هاي معيوب.