مباني و اصول اخلاقي ارتباط استاد با دانشجو بر بنياد تحليل تطبيقي و نقد آراي فيلسوفان هستي

Ethical Fundamentals and Principles of Teacher-Student Relations On the Basis of a Comparative Analysis and Critical Study of Viewpoints of Existence Philosophers

هدف پژوهش حاضر، تحليل تطبيقي انديشه‌هاي فيلسوفان هستي درباره ماهيت اخلاق و زندگاني اخلاقي آدمي و استنتاج مباني اخلاقي ارتباط استاد با دانشجو و نيز اصل‌هاي اخلاقي متناظر با هر مبنا است. روش پژوهش نيز تحليل تطبيقي (از رويكردهاي پژوهش كيفي) و نيز قياس عملي (از روش‌هاي پژوهش فلسفي) بوده است. بر اساس يافته‌هاي پژوهش، انديشمندان هستي در تبيين هستي آدمي و زندگاني اخلاقي او بر نكته‌هاي مشتركي تاكيد مي‌كنند. بر چنين زمينه‌اي سه مبنا و شش اصل براي زندگاني اخلاقي استاد با دانشجويانش پيشنهاد مي‌شود: مبناي ارزشمندي فرديت و ويژگي‌هاي يگانه آدمي و اصل‌هاي احترام به فرديت و تفاوت و برگزيدن رابطه «دانشجو‌ استاد» به جاي رابطه «استاد ‌ دانشجويان»؛ مبناي ارزشمندي اصالت و اصل‌هاي برگزيدن رابطه «من ‌ تو» به جاي رابطه «من ‌ آن» در ارتباط با دانشجو از سوي استاد، برقراري «ارتباط اگزيستانسي» با دانشجو از سوي استاد و فراهم كردن زمينه تجربه «موقعيت‌هاي مرزي» براي دانشجويان از سوي استاد؛ و سرانجام مبناي ارزشمنديِ جنبه پرشور و عاطفي زندگاني در كنار جنبه خردمندانه و اصل آگاهي‌بخشي درباره بودن انساني و زمينه‌سازي براي مشاركت همه‌جانبه دانشجو در زندگاني واقعي. سرانجام پس از اشاره به كاستي‌هاي انديشه اين فيلسوفان، اين نتيجه به دست مي‌آيد كه در كنار برگرفتن مباني و اصول اخلاقي در ارتباط ميان استاد با دانشجو در نظام آموزش عالي كشورمان بايد به اين كاستي‌ها نيز توجه كرد.

The objective of the present paper is to comparatively study the existence philosophers’ ideas about the nature of ethics and man’s ethical life as well as to infer ethical fundamentals and related principles of teacher-student relationships. The research methodology applied in the present paper is comparative analysis (a qualitative research approach) and practical syllogism (a philosophical research method). According to the findings of this research, the existence thinkers lay emphasis on common points with regard to man’s existence and his ethical life. On this basis, three fundamentals and six principles are proposed for ethical relationships between teacher and student: the fundamental of validity of individuality and unique characteristics of human being and the principles of respect to individuality and choosing student-teacher relations instead of teacher-student relations; the fundamental of validity of originality and the principles of choosing me-you relations instead of me-that relations with student by the teacher, establishment of existence relations with student by the teacher and preparing the grounds by the teacher for experiencing border situations by the students; and finally, the fundamental of validity of emotional and exiting aspects of life on the side of rational aspect and the principle of providing information about humane being and preparing the grounds for all-out participation of student in the real life. Lastly, referring the shortcomings of the ideas of these philosophers, it is concluded that on the side of following ethical fundamentals and principles in relations between teacher and student in the higher education system of our country, due attention should be paid to the shortcomings as well.