قرايتي بزه ديده مدار از الگوهاي توانبخشي از منظر بزه‌ديدگي ناتوانان

A Victim-Based Interpretation of Models of Rehabilitation from the Viewpoint of Disabled’s Victimization

اين نوشتار درپي آن است تا مدل‌هاي توانبخشي در پرتو رويكردي افتراقي نسبت به بزه ديدگان مبتلا به ناتواني و با تامل بر خصيصه آسيب‌پذيري آنان را بررسي نمايد. مادامي كه مدل‌هاي توانبخشي از منظر مطالعه‌اي ميان‌رشته‌اي و به‌منظور بازتواني ناتوانان بزه ديده مورد بازانديشي قرار نگيرند، بهبود وضعيت اين بزه‌ديدگان آسيب‌پذير نه امكان‌پذير خواهد بود و نه موفق. بدين سان، نگارنده بر آن است تا از رهگذر ارايه‌ي قرايتي بزه ديده‌مدار از مدل‌هاي اجتماعي، اقتصادي و پزشكي توان‌بخشي، آسيب‌شناسي آنها و با اجتناب از يكسويه‌نگري، جهت‌گيري اين مدل‌ها را به سمت ارتقاي جايگاه ناتوانان بزه ديده نمايد. بي‌ترديد، جلوگيري از به محاق گراييدن جايگاه ناتوانان بزه‌ديده جز از رهگذر توانمندسازي آنان در پرتو تمهيدات توانبخشي در راستاي ترميم لطمات وارده به ناتواناني كه در پي تجربه بزه‌ديدگي، متحمل آسيب مضاعفي گرديده‌اند و چه بسا نيازمند حمايت مضاعفي نيز مي‌باشد، ميسر نخواهد بود. از اين رو، در اين نوشتار كوشش گرديده تا الگويي جديد از تفكر در خصوص مدل‌هاي توانبخشي در چارچوبي قانونمند و با تاكيد بر حمايت خاص از ناتوانان بزه‌ديده ترسيم گردد.

The authors in this article try to study models of rehabilitation by means of a differentiated approach regarding the crime victims who have a disability and their vulnerability features. Improving these vulnerable victims’ status will neither be possible nor successful as long as models of rehabilitation are not revised from an interdisciplinary study perspective to rehabilitate the disabled victims. Therefore, the authors attempt to present the social, economic and medical models of rehabilitation in a victim–based method and to pay attention to the disabled victims’ vulnerability and to avoid thinking of these models in just one way. The authors’ aim is to promote the disabled victims’ status. Doubtless, it is impossible to prevent warning the disabled victims’ status except by rehabilitating them through measures of rehabilitation to redress the harms inflicted on victims who tolerated a great lot of injury and need to protect more than other victims. Therefore, the authors attempt to depict a new paradigm of thought regarding models of rehabilitation in a lawful framework and with emphasis on special protection from the disabled victims.