حقوق باروري در نظام سلامت ايران: دستاوردها و چالش‌ها

Rights of Reproduction in Iranian Health System: Outcomes and Challenges

حقوق باروري جزيي از حقوق بشر بوده كه همه كشورها آن را به رسميت شناخته‌اند و عبارت است از: همه افراد و زوجين حق دارند آزادانه در مورد تعداد فرزندان و فاصله‌گذاري بين مواليد تصميم گيري كنند. همه افراد حق دارند بدون تحمل خشونت، اجبار و تبعيض در خصوص با مسايل باروري تصميم گيرند. هدف از انجام اين مطالعه بررسي برخي از شاخص‌هاي بهداشت باروري در نظام سلامت ايران، دستاوردهاي به دست آمده و چالش‌هاي پيش رو مي‌باشد. مرگ مادر: ميزان مرگ مادر در ايران در طول سه دهه اخير كاهش قابل ملاحظه اي داشته است و از 234 مورد در سال 1354 به 84/23 مورد در سال 1388 رسيد. با وجود پيشرفت چشمگيري كه نظام سلامت ايران در كاهش مرگ مادر داشته است، هنوز تا رقم 18 در هر صدهزار تولد زنده كه هدف وزارت بهداشت و درمان است فاصله زيادي وجود دارد. بايد به اين نكته توجه داشت كه مرگ مادر از جمله شاخص‌هايي است كه در صورت عدم توجه به آن به سرعت افزايش مي‌يابد. تنظيم خانواده: علي‌رغم مصرف گسترده روش‌هاي پيشگيري از بارداري مدرن در ايران (56%)، ميزان بارداري‌هاي ناخواسته بسيار زياد است. تحليل اطلاعات در سال 2000 نشان داد كه 35 درصد از زنان متاهل باردار، بارداري خود را ناخواسته ذكر مي‌كنند. دو سوم از زناني كه دچار بارداري ناخواسته بودند در حال استفاده از يك روش بارداري نيز بوده‌اند و اين مشكل آشكارا به اين معني است كه مشاوره مراكز بهداشتي درماني به قدر كافي موثر نبوده است. سقط ايمن: در ايران آمار دقيقي از موارد سقط جنين وجود ندارد، در محاسبات آماري به رقم سالانه هشتاد هزار سقط عمدي اشاره شده است. سازمان جهاني بهداشت تخمين مي‌زند كه هر روز بيش از 1000 سقط غيرايمن در ايران اتفاق مي‌افتد. براساس برنامه سيماي جمعيت و سلامت در ايران در حدود يك چهارم بارداري‌ها ناخواسته هر دو زوج مي‌باشند. با درنظر گرفتن مواليد ساليانه حدود يك ميليون و دويست هزار نوزاد و با فرض شيوع 2% سقط جنين عمدي، عدد مطلق سقط عمدي و عوارض آن، لزوم رسيدگي فوري به اين مسيله مشخص مي‌گردد. خشونت: براساس مطالعات مختلف در ايران ميزان مواجهه با خشونت‌هاي فيزيكي در زنان باردار از 11 تا 47 درصد گزارش شده است. در ساير مطالعات انجام گرفته ميزان مواجهه زنان باردار با خشونت جنسي 7/10% تا 5/14% گزارش شده است. خشونت عليه زنان باردار علاوه بر نقض حق زن به عنوان انسان، نقض حق جنين نيز به شمار مي‌رود زيرا خشونت فيزيكي و جنسي با كم‌وزني نوزاد ارتباطي معني‌دار نشان مي‌دهد. بحث و نتيجه‌گيري: خشونت عليه زنان، عدم دسترسي زنان به درمانگاه‌هاي ارايه خدمات بهداشتي اوليه با كيفيت مطلوب و بالا بودن ميزان خدمات ارايه شده در درمانگاه‌هاي خصوصي نه تنها بر زنان بلكه بر همه اعضاي خانواده تاثير منفي مي‌گذارد. از اين‌رو، حقوق باروري مختص زنان نبوده و يكي از پايه‌اي‌ترين حقوق انسان‌ها مي‌باشد.

Rights of reproduction is included in human rights which are recognized by all countries and is defined as: All individuals and couples have a right to make decision concerning the number and spacing of their children and the issues of fertilization without tolerating violence, coercion and discrimination. The purpose of this writing is to study some criteria of health in Iranian health system, gained outcomes and challenging which the system face. Maternal mortality: The rate of maternal mortality has decreased significantly from 234 cases in 1975 to 23.84 cases in 1988. Although Iranian health system has been successful in the reduction of the number of maternal mortality, it has a long way to go to reach the aims predicted by the Ministry of Health and Medical Education concerning 18 live cases in each 100 000 births. It should be borne in mind that the rate of maternal mortality will increase rapidly if it is ignored. Family planning: Despite wide usage of contraception methods (56%), the rate of unwanted pregnancy cases is high. Data analysis showed that 35% of married pregnant women considered their pregnancy unwanted. Two-third of those inflicted with unwanted pregnancy was using one method of contraception methods or the other. This clearly means that the council of health care centers was not enough. Safe abortion: There is no exact data regarding induced abortion in Iran. Some statistical figures have indicated the rate as 80000 cases annually. World Health Organization estimates 1000 cases of unsafe abortion in every day in Iran. According to a program entitled “population and health in Iran”, about one out of four cases of pregnancy is unwanted for the couples. Regarding the annual birth (1 200 000 cases), with the presumption of 2% of induced abortion, its certain figure and its consequences, it becomes clear that it should be urgently dealt with Violence: Based on different studies, the prevalence of physical violence in Iran is reported as 11%-47%. In other studies the rate of sexual violence against pregnant women was reported from 10.7% to 14.5%. Violence against pregnant women is not only to breach woman’s rights as a human but it is also to breach the fight of a fetus because there is a positive relation between physical violence and reduction of weight of fetus. Discussion and conclusions: violence against women, lack of access to health care clinics with high quality, and high rate of service delivery in private clinics affects negatively not only on women but also on all members of the family. Therefore, rights of reproduction are not only dedicated to women but are basic rights of all human beings. .