انتقال نامتقارن عمودي قيمت در بازار شير ايران

Vertical Asymmetric Price Transmission on the Iran’s Milk Market

آزمون انتفال نامتفارن قيمت در طول زنجيره ي توليد، از توليدكننده به مصرف كننده، براي اندازه گيري درجه ي رقابت پذير بودن بازارهاي مختلف و كاربردهاي رفاهي و سياستي، جايگاه ويژه اي در اقتصاد كاربردي دارد. در اين مقاله انتقال عمودي قيمت (بين دو سطح توليدكننده و مصرف كننده) براي محصول شير در ايران بررسي مي شود. داده هاي مورد استفاده در اين تحقيق شامل شاخص قيمت توليدكننده و مصرف كننده براي محصول شيراست كه به صورت ماهانه، دوره ي زماني 91 ماهه را از فروردين سال 1380 تا مهر 1387 پوشش مي-دهد. از روش هم انباشتگي يوهانسن - جوسيليوس و رابطه ي عليت گرنجري براي آزمون وجود رابطه بين دو شاخص و تعيين جهت عليت استفاده شده است. تحليل رفتار انتقال قيمت نيز برمبناي روش سنتي هاك و به كارگيري مدل ECM ون كرامون تابادل - لوي است. نتايج نشان مي دهد كه رابطه ي بلند مدت بين قيمت-هاي توليدكننده و مصرف كننده وجود دارد. در بلندمدت يك رابطه ي عليت دو طرفه بين قيمت مصرف كننده و قيمت توليدكننده وجود دارد. نتايج تقارن در انتقال قيمت از توليدكننده به مصرف كننده در دوره ي بلندمدت رد مي شود، ولي در دوره كوتاه مدت رد نمي شود. لحاظ كردن اين نتيجه در مداخلات سياستي دولت و مطالعات بيشتر در مورد حاشيه ي بازار و تغييرات رفاهي توليدكنندگان و مصرف كنندگان پيشنهاد مي شود.

Testing the asymmetric price transmission along supply chain from producer through consumer has great important in economic applied for measuring competitiveness degree of different markets. The present study, investigate the price relations between the producer level and the consumer level for milk in Iran. Data used in the research include consumer price index and producer price index for Milk covering monthly periods of 91 months since March 2001 to October 2008. Johansenʹs and Juseliusʹs cointegration technique and Grenger causality test were used to examine whether there is a relationship between the two indices and to determine causality direction. The behavior of price transmission was analyzed based on the Hackʹs traditional method and utilizing Von Cramon-Loy ECM model (1998). The results indicate that there is a long-term relationship between each pair of producer and consumer prices. There is a two-way relation between consumer prices and producer prices in both short-term and long-term periods. The results reject the hypothesis of asymmetry in price transmission in short-term but it confirm the hypothesis of asymmetry in price transmission in long-term. The article suggests the implication of its results in the government policy intervention and more study around marketing margin and changing in producer-consumer welfare.