تحليل و بررسي عوامل موثر بر ايجاد انحناي طولي در تاقديس زيرسطحي بي بي حكيمه (فروافتادگي دزفول، جنوب باختري ايران)

Analysis and Assessment of Effective Factors on Bibi Hakimeh Subsurface Anticline Longitudinal Curvature (Dezful Embayment, SW Iran)

حجم عمده اي از ذخاير هيدروكربني ايران در نفت گيرهاي تاقديسي زاگرس، به ويژه در ناحيه فروافتاده دزفول واقع شده است. اگرچه روند كلي اين ساختارها، شمال باختر- جنوب خاور، يعني به موازات راندگي اصلي زاگرس است، اما بسياري از آن ها در امتداد خود تغيير روندهايي را نشان مي‌دهند و چين‎ها، سيماي زيگموييدال باز پيدا كرده اند. اين انحناي محور، در تاقديس هاي طويل تر بيشتر به چشم مي خورد. افزايش ميزان انحناي طولي تاقديس، باعث افزايش تراكم شكستگي هاي كششي باز در كمان بيروني اين انحناها مي شود. اين شكستگي ها نقش عمده اي در افزايش ميزان توليد و بهره دهي مخازن هيدروكربني دارند. از اين رو، در اين پژوهش، به بررسي عوامل موثر بر انحناي طولي تاقديس زيرسطحي بي بي حكيمه، واقع در ناحيه فروافتاده دزفول پرداخته شده است. بر اين اساس، رشد و گسترش تاقديس هاي مجزا و به هم آميختن آن ها، نقش اصلي و اوليه را در ايجاد انحناي طولي تاقديس بي بي حكيمه داشته است و هم زمان و يا بعد از آن، زون برشي حاصل از عمل كرد گسل هاي پي سنگي به همراه عمل كرد عوامل مكمل و كنترل كننده انحناي ناشي از فعاليت اين گسل ها، در ايجاد انحناي طولي تاقديس موثر بودهاند. تغيير روند و آهنگ لغزش متفاوت در راندگي بي بي-حكيمه و تاثير تاقديس هاي مجاور، از ديگر عوامل موثر در ايجاد اين پديده هستند. در اين پژوهش همچنين، مدلي سه بعدي از پي سنگ ناحيه فروافتاده دزفول، با نگرشي ويژه بر نحوه عمل كرد گسل هاي پي سنگي موجود در محدوده ميدان نفتي بي بي حكيمه ارايه شده است.

Most of Iranian hydrocarbon reservoir quantities are located in the Zagros anticline oil traps, particularly in the Dezful Embayment area. Although general trend of these structures are NW-SE parallel to the main Zagros thrust, but in some cases, the trend of many of these structures have been changed and consequently the folds have been shaped as open sigmoidal. This axis curvature is more common in the longer anticlines. As the size of anticline longitudinal curvature increases, the density of tensional open fractures will increase too. These fractures have an important role in boosting of hydrocarbon reservoirs productivity. Therefore, this research focused on the effective factors on Bibi Hakimeh subsurface anticline longitudinal curvature, which is located in the Dezful Embayment area. Based on these results, amplification and coalescence of the isolated anticlines have primary and main effect in formation of Bibi Hakimeh anticline longitudinal curvature. Simultaneously or after this process, shear zone is resulted from basement fault activation, activations of supplement and controlling factors of curvature arisen from this faults activation. In which it has contributed in the formation of Bibi Hakimeh anticline longitudinal curvature. Trend and slip rate variation in Bibi Hakimeh thrust and effects of adjacent anticlines, are some of the other effective factors in the formation of this phenomena. Moreover, in this research with the special approach to existing basement fault activations in Bibi Hakimeh oilfield, a three dimensional model of the Dezful Embayment, has been provided.