بررسي عوامل موثر بر نرخ ارز و تراز پرداخت ها در اقتصاد ايران (يك رهيافت پولي)

Reliability Tests of Monetary Approach to Exchange Rate and Balance of Payments in Iranian Economics

در اين مقاله پولي بودن نوسانات نرخ ارز و ترازپرداخت ها در اقتصاد ايران بررسي مي شود كه به رهيافت پولي مرسوم است؛ آگاهي از اين مساله براي سياست‌گذار پولي هم از لحاظ تاثير متقابل متغيرهاي اقتصاد كلان بر بخش خارجي و هم از لحاظ تاثير سياست هاي پولي و ارزي بر بخش خارجي حايز اهميت است. در اين راستا به منظور بررسي اعتبار فرضيه ي مذكور در اقتصاد ايران با توجه به اينكه در طول دوره ي طولاني در كشورمان نرخ هاي ارز رسمي و غير رسمي با اختلاف معني داري از يكديگر وجود داشته اند و همچنين با توجه به تاثير متقابل بازار رسمي و غير رسمي ارز بر يكديگر، از يك مدل متناسب با نظام‌هاي ارز دوگانه استفاده مي شود و فرضيه ي پولي بودن نرخ ارز و ترازپراخت ها به طور همزمان با استفاده از يك سيستم معادلات همزمان آزمون مي‌شوند. نتايج اين آزمون‌ها نشان مي‌دهد رهيافت پولي نرخ ارز اگر چه درستي علامت ضرايب و معني‌داري آنها را از لحاظ آماري رد نمي كند ولي به دليل ارضا نكردن محدوديت ضرايب مدل پولي از اعتبار قوي برخوردار نيست. در حاليكه رهيافت پولي ترازپرداخت ها از اعتبار قابل قبولي برخوردار است.

The aim of the present article is to study the reliability test of monetary approach to the exchange rate and balance of payments in the Iranian economics, based on which the flexibility exchange rate system and fixed exchange rate system, the balance of payments is of monetary root which sometimes is considered of importance for monetary policy making. Thus, in order to examine the above-mentioned hypothesis in Iranian economics, in this study, with regard to the dual exchange rate in the Iranian economics, the reliability test with regard to the interaction of official versus unofficial exchange markets on one another we used a model equally tailored for the dual exchange rate systems, being monetary based exchange rates and balance of payments and applying a simultaneous equation system, they were tested. The results of these tests show that although PPP theory is of weak validity in the Iranian economics in the long run, the monetary approach of the exchange rate and the balance of payments are not of significant validity (reliability) and if being monetary based, exchange rate fluctuations in the free market have a higher validity.