فراواقعيّت در رويا و تخيّل(با نظري به مثنوي مولوي)

رويا و تخيّل با جهان فراواقعيّت چه سنخيّتي دارد؟ آيا دريافت‌هاي روح سيّال انسان در هيچ شرايطي متوقّف مي‌گردد؟ خواب و روياي صادقه يا صالحه به عنوان بخشي از زندگي دنيوي انسان با تخيل از نوع خلّاق به لحاظ اينكه هر دو منشا معرفت، خلاقيت، مكاشفه، آينده بيني، ... هستند، همسويي دارند. و سنخيّت اين دو پديده پيچيده به عنوان دو توانايي و استعداد، با عالم فراواقعيت، امكان شناخت و معرفت هرچه بيشتر آن عالم را فراهم كرده است. اغلب متون عرفاني و بعضي متون روان شناختي و فلسفي كم وبيش به بيان ماهيت اين دو پديده مبادرت ورزيده‌اند؛ بعد از كلام آسماني قرآن، مثنوي مولوي از بين متون عرفاني، گوي سبقت را در واكاوي و نقد رويا و تخيل ربوده است. آيا توجّه به رويا و تخيّل-كه پيونددهنده آدمي با عالم فراواقعيّت است- مي‌تواند نشانه‌اي از تعامل و همسونگري عرفا و بعضي روان‌شناسان باشد؟ اين نوشتار افزون بر پاسخ دادن به اين پرسش‌ها، با نظري تحليلي به سروده‌هاي مولوي درباره رويا و تخيّل، به بررسي اين موضوع مي‌پردازد و به اين نتيجه مي‌رسد كه رويا و تخيّل منشا تحولات روحي، دگرگوني و خلاقيّت هستند و به صورت ناخودآگاه و غير ارادي بروز يافته، امكان درك و شناخت فراواقعيّت را فراهم مي‌سازند. روياها در متون عرفاني با برخي انديشه‌هاي روانشناختي و سوررياليستي همسويي دارند.