عيت كار عملي كارآموزان گروه اطفال دانشگاه علوم پزشكي شيراز بر اساس يادداشت‌هاي الكترونيكي روزانه دانشجويان

وضعيت كار عملي كارآموزان گروه اطفال دانشگاه علوم پزشكي شيراز بر اساس يادداشت‌هاي الكترونيكي روزانه دانشجويان

آموزش دانشجويان پزشكي در بخش‌هاي باليني مشتمل بر آموزش‌هاي تيوري و آموزش‌هاي عملي است(1و2). از آن جايي كه موفقيت پزشكان وابسته به فراگيري دانش و مهارت‌هاي عملي به صورت همزمان است، لذا فراگيري مهارت‌هاي عملي اگر ارزشمندتر از مهارت‌هاي دانشي نباشد، اهميت آن از اين مهارت‌ها كمتر نخواهد بود. هدف پژوهش حاضر بررسي وضعيت مهارت‌هاي عملي دانشجويان كارآموز بخش كودكان در سال تحصيلي 1388 با استفاده از يادداشت‌هاي روزانه الكترونيك است، تا در اين راستا گامي هر چند كوچك در جهت ارتقاي سطح مهارت‌هاي باليني دانشجويان پزشكي برداريم(3تا6). روش‌ها: پژوهش حاضر يك بررسي توصيفي - مقطعي است كه بر روي 90 دانشجوي كارآموز پزشكي بخش اطفال طي سال تحصيلي 1388 در دانشگاه علوم پزشكي شيراز انجام شده است. يادداشت روزانه در قالب يك صفحه ديجيتال در آدرس: www.sums.ac.ir/peddept.studentlogbook در اختيار دانشجويان قرار داده شد. اين صفحه شامل نام دانشجو، نام بخش‌هايي كه در دوره سه ماهه بخش كودكان گذرانيده شده بود و رويه‌هاي مختلف مواجه شده در بخش‌ها بود. در برابر هر رويه دانشجويان مشخص مي‌كردند كه آيا فقط رويه را مشاهده كرده‌اند، آن را به كمك كارورز و يا دستيار انجام داده‌اند و يا اين كه رويه به تنهايي توسط آنها انجام شده است. فرم يادداشت‌هاي روزانه الكترونيكي قبلا توسط اساتيد بخش كودكان تهيه شده و روايي و پايايي آنها مشخص گرديده بود. در پايان دفترچه‌هاي تكميل شده به آدرس تعيين شده براي دانشجويان پست الكترونيكي مي‌شد. فرم‌ها طوري تنظيم شده بود كه اطلاعات موجود در قالب نرم‌افزار Excel به صورت يك بانك اطلاعاتي در مي‌آمد. سپس اطلاعات جمع‌آوري شده با استفاده از برنامه آماريSPSS-16 و آمار توصيفي (فراواني و درصد) مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج: بر اساس يادداشت‌هاي الكترونيكي روزانه از ميان 16 رويه كه براي دانشجويان ذكر شده بود: بيشترين رويه‌اي كه توسط دانشجويان مشاهده شده بود پونكسيون مايع نخاع در 79 نفر (87 درصد) از دانشجويان و فيزيوتراپي قفسه سينه در 46 نفر (51 درصد) از دانشجويان بوده است. بيشترين رويه‌اي كه دانشجو با كمك كارورز و يا دستيار آن را انجام داده بودند، شستشوي معده و آرام‌بخشي در اطفال بود كه هر دو توسط 44 نفر (49 درصد) دانشجويان انجام شده بود. بيشترين رويه‌اي كه دانشجويان به تنهايي موفق به انجام آن شده بودند، رنگ‌آميزي لام خون محيطي در 36 نفر (90 درصد) دانشجويان و نمونه‌گيري از خون سياهرگي در 75 نفر (83 درصد) دانشجويان بود. كمترين رويه‌اي كه توسط دانشجو مورد مشاهده قرار گرفت شامل: رنگ‌آميزي لام خون محيطي در 11 نفر (12 درصد) درصد و انجام كشت گلو در 15 نفر (17 درصد) بوده است. كمترين رويه‌اي كه دانشجو با كمك آن را انجام داده بود، پونكسيون مايع پلور در 5 نفر (5 درصد) از دانشجويان و رنگ‌آميزي لام خون محيطي در 6 نفر (7 درصد) دانشجويان بوده است. كمترين رويه‌اي كه از ميان رويه‌هاي مجاز به انجام توسط كارآموزان، توسط اين دانشجويان به تنهايي انجام گرفته بود، فيزيوتراپي قفسه سينه در 14 نفر (15 درصد) از دانشجويان و خون‌گيري از پاشنه پاي نوزاد در 30 نفر (30 درصد) از دانشجويان بوده است. بحث: مطالعه حاضر نشان داد برخي رويه‌ها مانند پونكسيون مايع نخاع، شستشوي معده و نمونه‌گيري از خون وريدي توسط دانشجويان مشاهده و انجام مي‌گردد و مواجهه دانشجويان با آنها خوب بوده ولي در مورد برخي رويه‌ها مانند انجام كشت گلو و نمونه‌گيري از كف پاي نوزاد، دانشجويان تجربه كمي در مواجهه با آنها دارند. لذا توصيه مي‌شود كه: دانشجويان كارآموز در ابتداي ورود به بخش كودكان با پخش فيلم‌هاي ويديويي،CD‌هاي آموزشي و يا روش‌هاي عملي مانند ايفاي نقش (Role playing) و استفاده از مدل آموزشي(Moulage)، رويه‌هايي كه ممكن است كمتر با آنها مواجه شوند را آموزش ببينند. همچنين از آنجايي كه دانشجويان پزشكي مدت زمان محدودي را در بخش‌هاي نوزادان سپري مي‌كنند و متعاقب آن تجربه كافي در انجام رويه‌هاي مربوط به اين بخش مانند خون‌گيري از كف پا را كسب نمي‌كنند پيشنهاد مي‌شود طول دوره آموزش باليني در بخش نوزادان براي دانشجويان پزشكي افزايش يابد.