اثر مديريت بقاياي گياهي، مصرف كمپوست و كود نيتروژن بر عملكرد دانه و اجزاي عملكرد ذرت رقم دابل كراس 370

Effect of crop residue management, application of compost and nitrogen fertilizer on grain yield and its components in maize cv. DC370

افزايش دانش مربوط به تاثير نيتروژن معدني و مواد آلي بر رشد علف‌هاي هرز و برهمكنش رقابتي آنها با محصولات زراعي، امكان مديريت بهتر علف‌هاي هرز را فراهم مي‌كند. به منظور بررسي تاثير سطوح مختلف بقاياي گياهي گندم (Triticum aestivum L.)، نيتروژن، كمپوست و كنترل علف‌هاي هرز بر ويژگي‌هاي زراعي گياه ذرت (Zea mays L.) رقم دبل كراس 370 آزمايشي در سال‌هاي 1387 و 1388 در مركز تحقيقات كشاورزي دانشگاه شيراز (باجگاه) استان فارس انجام شد. دو سطح علف‌هاي هرز (حضورعلف هرز و بدون علف هرز) به عنوان كرت‌هاي اصلي، سه ميزان نيتروژن ( صفر ، 125 و 250 كيلوگرم در هكتار) به عنوان كرت‌هاي فرعي و 5 تيمار مواد آلي (شاهد؛ بدون بقايا، اختلاط بقاياي گندم به مقدار 25 و 50 درصد و استفاده از كمپوست به مقدار 50 و 100 تن در هكتار) بعنوان كرت‌هاي فرعي فرعي بصورت يك آزمايش كرت هاي دو بار خرد شده، در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج آزمايش نشان داد كه استفاده از 125 كيلوگرم نيتروژن در هكتار بيشترين توليد زيست توده علف‌هاي هرز و جذب نيتروژن از طريق علف‌هاي هرز را داشت (به ترتيب 2450 كيلوگرم و 17/25 كيلوگرم در هكتار). عملكرد دانه ذرت بطور معني داري تحت تاثير مصرف كمپوست و كود نيتروژن قرار گرفت و بيشترين مقدار عملكرد مربوط به تيمار 250 كيلوگرم كود نيتروژن و مصرف 100 تن كمپوست بود (11530 كيلوگرم در هكتار). تيمار حفظ بقايا همراه با نيتروژن نيز عملكرد دانه را نسبت به شاهد افزايش داد، اما ميزان اين افزايش كمتر از شرايط مربوط به تيمارهاي كمپوست و كود نيتروژن بود. استفاده از كمپوست جهت افزايش ماده آلي خاك در دو عمق صفر تا 15 و 30-15 سانتيمتري خاك بهتر از تيمار حفظ بقاياي گياهي بود. نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه استفاده از كمپوست به همراه مقادير بالاي كود نيتروژن مي‌تواند توان بالقوه آلايندگي نيترات براي آبهاي زير زميني داشته باشد. اگرچه اثرات مثبت استفاده از كمپوست بيشتر از كاربرد بقايا بود، اما استفاده از بقاياي گياهي سالم‌تر و كم هزينه‌تر است.