اثر مصرف آهن بر فعاليت آنزيمي، عملكرد دانه و ميزان روغن دانه گلرنگ در شرايط كمبود آب

Effect of iron application on enzymatic activity, grain yield and oil content of safflower under water deficit conditions

به منظور بررسي تاثير روش مصرف كلات آهن بر ميزان فعاليت برخي از آنزيمهاي آنتي اكسيدان، عملكرد دانه و روغن دانه، در شرايط كمبود آب در گلرنگ، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مزرعه پژوهشي دانشكده كشاورزي دانشگاه شاهد، در سال 1387 اجرا گرديد. كرت‌هاي اصلي شامل دو سطح آبياري 1- بدون قطع آبياري (آبياري بر اساس تخليه50 درصد رطوبت ظرفيت زراعي) 2- قطع آبياري در مرحله گلدهي (آبياري بر اساس تخليه 75 درصد رطوبت ظرفيت زراعي) و كرت‌هاي فرعي شامل هشت سطح كلات آهن (از منبع سكوسترين 138) كه چهار سطح آن با مقادير (صفر، 50 ، 100 و 150 كيلوگرم در هكتار) به صورت كاربرد خاكي و چهار سطح با غلظت‌هاي (صفر، 1 ، 2 و 3 در هزار)، به صورت محلول پاشي بر روي گلرنگ بهاره (رقم IL 111) در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه مصرف خاكي كلات آهن در شرايط تنش خشكي، ميزان فعاليت آنزيم‌هاي كاتالاز، آسكوربات پراكسيداز، پلي فنل اكسيداز و سوپراكسيد ديسموتاز را به طور معني داري افزايش داد، در حاليكه ميزان فعاليت آنزيم پراكسيداز با تيمار محلول پاشي كلات آهن افزايش يافت. در شرايط بدون تنش نيز بيشترين سطح فعاليت آنزيم‌هاي آسكوربات پراكسيداز، سوپراكسيدديسموتاز و پراكسيداز، با مصرف خاكي كلات آهن حاصل گرديد، ولي سطح فعاليت آنزيمهاي پلي فنل اكسيداز و كاتالاز با تيمارهاي محلول پاشي كلات آهن، افزايش معني‌داري نشان دادند. اثر تنش خشكي و كلات آهن بر شاخص برداشت، عملكرد دانه و روغن دانه گلرنگ معني‌دار بود، به نحوي كه تيمارهاي 50 كيلوگرم كلات آهن در هكتار و محلول پاشي 1 در هزار در شرايط تنش خشكي به ترتيب با 5/3176 و 6/3133 كيلوگرم در هكتار و تيمارهاي محلول پاشي 2 در هزار و 150 كيلوگرم كلات آهن در هكتار، در شرايط بدون قطع آبياري به ترتيب با 7/3765 و 3/3731 كيلوگرم در هكتار، بيشترين عملكرد دانه را داشتند. بالاترين عملكرد روغن با 2/1440 كيلوگرم در هكتار، در شرايط تنش خشكي با مصرف 50 كيلوگرم كلات آهن در هكتار به دست آمد، درحاليكه بيشترين عملكرد روغن در شرايط بدون تنش با 6/1699 كيلوگرم در هكتار با محلول پاشي 2 در هزار كلات آهن حاصل گرديد. نتايج اين آزمايش نشان داد كه مصرف كلات آهن در شرايط تنش خشكي مي‌تواند با افزايش ميزان فعاليت آنزيم‌هاي آنتي اكسيدان، باعث بهبود عملكرد دانه و عملكرد روغن دانه گلرنگ شود.