تجزيه بيان عوامل رونويسي در شرايط تنش شوري بلندمدت در دو ژنوتيپ‌ متحمل و حساس گندم با استفاده از روش نورترن بلات معكوس

The expression analysis of transcription factors under long term salt stress in tolerant and susceptible wheat genotypes using reverse northern blot technique

شناسايي ژن‌هايي كه بيان آنها گياه را قادر به انطباق و يا تحمل تنش شوري مي‌كند، براي برنامه‌هاي اصلاحي ضروري است، اما در مورد نقش عوامل رونويسي مختلف به‌طور همزمان، به‌عنوان ژن‌هاي تنظيم‌گر مهم در تنش شوري و به‌خصوص شوري بلندمدت، تحقيقات اندكي صورت گرفته است. در اين آزمايش به‌منظور روشن شدن نقش عوامل تنظيم‌گر در پاسخ به تنش شوري بلندمدت در دو رقم حساس (چيني بهاره) و متحمل (ماهوتي) گندم، بيان 11 ژن عامل رونويسي از خانواده‌هاي مختلف (bZIP، bHLH، WRKY، MYB و NAC) با استفاده از روش نورترن بلات معكوس، تحت دو شرايط بدون تنش و تنش (12 روز تيمار 250 ميلي مولار NaCl) در سال 1387 در پژوهشگاه ملي مهندسي ژنتيك و فناوري زيستي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه ژن‌هاي انتخاب شده در هر دو ژنوتيپ تحت تاثير شوري قرار گرفته و افزايش و يا كاهش بيان داشتند و اين تغيير ميزان بيان، در رقم ماهوتي بيشتر از رقم چيني بهاره بود. تغيير بيان سه ژن عامل رونويسي (bHLH2، bZIP5 و MYB3) در پاسخ به تنش شوري، بيش از دو برابر حالت بدون تنش بود. اين ژن‌ها تنها در رقم متحمل افزايش بيان معني‌دار داشتند كه نشان مي‌دهد آنها ممكن است به‌طور بالقوه پاسخ انطباق به شوري بلندمدت را در گياه گندم تنظيم كنند و بنابراين مي‌توانند به عنوان كانديداهاي مناسب براي آزمايش هاي بعدي در نظر گرفته شوند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه اين عوامل رونويسي، بر خلاف اطلاعات موجود كه نقش اين گونه ژن هاي تنظيم گر را در پاسخ گياه به تنش كوتاه مدت گزارش كرده‌اند، به تنش‌هاي بلند مدت نيز عكس العمل نشان مي‌دهند.