بهشت از ديدگاه ابن عربي

عارفان بهشتي را كه به عامه مردم وعده كرده اند، زندان خواص مي دانند. از نظر ايشان، بهشت خواص «بهشت معنوي» است. ابن عربي «الجنّه» را به معناي لغوي آن يعني پوشش و ستر به كار برده و لذا ذات انسان را جنّت الهي مي داند؛ زيرا آدمي، محل تجلي اسم الهي است و از اين جهت پوشاننده حق است. آدمي وقتي حقيقت خويش را بشناسد، به كشف وحدت حق و خلق مي رسد و با ادراك اين معني به بهشت و سعادت نايل مي شود. ابن عربي گاهي «حضرت رسول» را بهشت مي داند. در اين معني، وارد شدن به بهشت به معناي اتحاد با «حقيقت محمدي» است، و نعمت بهشتي، رسيدن به سعادت عظيمي است كه نتيجه اين اتحاد است. سالكي كه طالب بهشت حقيقي است، بايد به رسول الله اقتدا كرده و به عقل خويش اكتفا نكند تا در سلوك به خطا نرود. معراج پيامبر(ص) جمع ميان وحدت شهود و وحدت وجود بود. بنابراين عارفي كه ميان وحدت شهود و وحدت وجود جمع كند، قرب اتم مي يابد، به سعادت عظمي مي رسد و صورت «انسان كامل» در او متحقق مي شود. وحدت شهود، رويت توحيد حقيقي(عين اليقين) است كه با فناي عاشق در معشوق حاصل مي شود، يعني عاشق چيزي جز معشوق نمي بيند. اما وحدت وجود علم به اين است كه تمام وجود يك حقيقت است(حق اليقين). سلوك عارف از اين جهت، شبيه معراج پيامبر(ص) است: سالك ابتدا علم به حق دارد كه از طريق تفكر در كتاب و سنت(شريعت) حاصل كرده است. سپس در معراج روحاني خويش آن علم را به عين اليقين (وحدت شهود) مشاهده مي كند و آنگاه به حق اليقين(وحدت وجود) مي رسد.