سنجش قابليت اراضي شهرستان مرند براي كشت زعفران بر اساس روش‌هاي تصميم‌گيري چند معياره

Land Capability Evaluation of Marand County Intended

زعفران، با ارزش اقتصادي بسيار بالا نقش ويژه‌اي در صادرات غير نفتي ايران دارد. در نتيجه شناسايي مناطق مستعد براي كشت زعفران در شهرستان مرند واقع در شمال غرب كشور زمينه را براي برنامه‌ريزي‌هاي لازم جهت گسترش كشت و توليد اين محصول فراهم مي‌كند. با توجه به تاثير عوامل محيطي گوناگون بر رشد و عملكرد زعفران، فرآيند ارزيابي اراضي براي كشت آن مستلزم استفاده از اطلاعات جامع و متنوع مكاني و توصيفي است. سيستم‌هاي اطلاعات جغرافيايي(GIS) امكان بهره‌گيري از اين نوع داده‌ها را فراهم ساخته و تحليل فضايي اطلاعات را بر اساس مدل‌هاي شناخته شده تسهيل نموده‌اند. در اين تحقيق بر اساس نيازهاي اكولوژيكي و محيطي براي رشد زعفران از روش‌هاي تصميم‌گيري چند معياره(MCDA) مبتني بر روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) استفاده شد و در محيط نرم‌افزاري ArcGIS مدل‌سازي و تحليل‌هاي مكاني لايه‌هاي اطلاعاتي صورت گرفت. فرآيند تحقيق شامل مراحل گردآوري و ورود اطلاعات، محاسبات و تحليل‌هاي آماري، خوشه‌بندي و ارزش‌گذاري معيارها، مدل‌سازي فضايي و تلفيق اطلاعات متنوع بود. بر اين اساس اراضي شهرستان مرند از نظر قابليت كشت زعفران ارزيابي و پهنه‌بندي شد. نتايج نهايي تحقيق نشان دهنده كارآيي روش‌هاي تحليلي سلسله مراتبي در سنجش قابليت اراضي براي كشت زعفران بوده و بر اساس آن شهرستان مرند از اين نظر به سه بخش قابل كشت، نسبتاً قابل كشت و غير قابل كشت قابل تقسيم بندي است.

Saffron plant with high value of economic rank has an important role in the non-petroleum Iran´s foreign exports. Consequently, identifying of suitable areas for expansion of saffron cultivation could be an important task in Marand County, northwest of Iran. In addition, understanding the role of existing environmental factors in growth of saffron needs a comprehensive study and variety of spatial information as well as the associated attributes. With the help of GIS it is possible to supply such information and also to set up different kind of spatial analysis based on renowned models. In this work based on the saffron ecological and environmental requirements, one of the well-known Multi-criteria decision analysis (AHP model) was introduced in ARCGIS software setting. Modelling processes such as statistical and mathematical analysis of the data was sequentially pioneered and the suitable areas for saffron cultivation has been investigated. The results showed that the AHP model is a sufficiently appropriate approach for the evaluating of suitable lands for saffron growth and development throughout Marand County geographic extent.