روندهاي تغيير اقليم طي دو دوره در همدان و تبريز

Climate Change Trends During Two Periods in Hamedan and Tabriz

در اين پژوهش، تغييرات اقليمي همدان (ايستگاه نوژه) و تبريز در دو دوره 41 و 55 ساله منتهي به سال 2005 ميلادي با آزمون هاي من-كندال و رگرسيون خطي بررسي شد. نتايج دوره 55 ساله براي همدان نشان دهنده روند كاهش بارندگي بهاره و افزايش سرعت باد در مقادير سالانه، بهار و تابستان و همچنين روند افزايش بيشينه دما در ميانگين سالانه و اواخر زمستان تا اوايل پاييز بود. همزمان، روند كاهش كمينه دما در دوره 55 ساله به روند افزايشي در دوره 41 ساله تغيير يافت. در دوره 41 ساله، ميانگين سالانه و تابستانه دماي متوسط و ميانگين سالانه، زمستان، اواخر تابستان و اوايل پاييز ساعات آفتابي افزايش يافت. تغييرات 55 ساله در تبريز شامل كاهش بارش سالانه و زمستان، رطوبت نسبي در طول سال و سرعت باد در تابستان و از طرفي افزايش كمينه، بيشينه و متوسط دماي سالانه و تابستان بود. در دوره 41 ساله، تبخير- تعرق گياه مرجع در زمستان، اوايل بهار و اوايل پاييز روند افزايشي داشت كه همزمان با روند كاهشي رطوبت نسبي و روند افزايشي ساعات آفتابي و دماهاي كمينه، بيشينه و متوسط بود. در مجموع با كاهش بارندگي و افزايش تبخير- تعرق، شاخص خشكي در تبريز روند كاهشي داشته و اقليم آن خشك تر شده است.

This study was carried out to investigate climate change at Hamedan-nozheh and Tabriz meteorological stations during two periods of 55 and 41 years ending to 2005, using nonparametric Mann-Kendall and parametric linear regression tests. Results indicated the upward trend of maximum temperature in Hamedan at annual scale and at late winter to early autumn in 55 years period. Increasing wind speed at annual scale, spring and summer and decreasing of the spring precipitation were occurred in this period. The minimum temperature had synchronous downward trend. In 41 years period, the maximum temperature was stable and decreasing minimum temperature trend was changed to upward trend. Also, the mean temperature at annual scale and summer and the sunshine hours at annual, winter, late summer and early autumn were increased. Noticeable changes in Tabriz climate were decreasing of precipitation at annual scale and winter, decreasing of the relative humidity throughout the year, decreasing of the wind speed at summer and increasing of the minimum, maximum and mean temperatures at annual scale and summer in 55 years period. In 41 years period, reference evapotranspiration had upward trend at winter, early spring and early autumn. The relative humidity and sunshine hours had synchronous downward and upward trends, respectively. Also, the minimum, maximum and mean temperatures had upward trends in some cases. Altogether, aridity index had downward trend in consequence of precipitation decrease and reference evapotranspiration increase in Tabriz that led to rise of climate aridity.