تعيين مناسب ترين مقياس مطالعه در برآورد كربن‌آلي و جرم ‌مخصوص‌ظاهري خاك در اراضي شاليزاري

دقت اظهارنظر در مورد خصوصيات خاك در هر منطقه، به مقدار زيادي به تغييرات خاك و چگونگي قرار گرفتن آنها در گستره‌هاي مكاني در منطقه نمونه‌برداري شده بستگي دارد. بنابراين، پردازش و تجزيه و تحليل اين‌گونه داده‌ها مي‌بايستي با در نظر گرفتن موقعيت مكاني آنها نسبت به يكديگر انجام گيرد زيرا قابليت تغيير خواص خاك برآمده از فرآيندهاي متعددي است كه هريك در مقياس فضايي و زماني متفاوتي عمل مي‌نمايند. در تحقيق حاضر اثر مقياس مطالعه در برآورد مقدار كربن‌آلي و جرم ‌مخصوص ‌ظاهري در اراضي شاليزاري بررسي گرديد. سه مقياس متفاوت در محدوده‌ي 180 هكتاري اراضي شاليزاري موسسه تحقيقات برنج كشور در نظر گرفته شد. مقياس اول شامل 172 نمونه از شبكه اي با ابعاد 50×200 متر‌، مقياس دوم شامل 357 نمونه از شبكه اي با ابعاد 50×100 متر‌ و مقياس سوم شامل 72 نمونه از شبكه اي با ابعاد 4×3 متر‌ بود. نتايج نشان داد كه بيشترين ضريب تغييرات مربوط به كربن‌آلي در مقياس دوم و كمترين مقدار مربوط به جرم‌ مخصوص‌ ظاهري در مقياس سوم بود. تغييرنماي مدل برازش شده براي كربن‌آلي در هر سه مقياس كروي بود كه نشان ازمتاثر بودن آن از يك عامل اصلي (غرقاب بودن خاك) مي‌باشد. اين در حالي است كه مدل تغييرنماهاي برازش شده براي جرم مخصوص ظاهري در مقياس اول و دوم خطي و در مقياس سوم كروي بود. بهترين مقياس مطالعه (بر پايه تلاقي منحني واريانس داخلي و بيروني) براي كربن‌آلي، مقياس اول با فواصل نمونه‌برداري 200 متر و براي جرم‌مخصوص‌ظاهري مقياس دوم با فواصل نمونه‌برداري 100 متر بود.