دشواري تعريف دين و رهيافت ها

Difficulty of Definition of Religion and Approaches

يكي از مباحث مهم فلسفه دين، بحث درباره تعريف واژه دين است. در طـول تاريخِ حضـور دين در زندگي انسان، همـواره انديشمندان و ديـن پژوهان درصدد ارايه تعريف صحيح دين بوده اند. اما به‌رغم اين تلاش ها، تا كنون تعريفي ارايه نشده است كه همه دين پژوهان بر آن اتفاق نظر داشته باشند. دشواري تعريف دين علل خاصي دارد كه در اين مقاله به آنها پرداختـه خواهد شد. در اين نوشتـار ضمن بررسي مهم ترين رهيافت هاي ارايه‌شده ازسوي دين‌پژوهان در تعريف دين، ادعا مي‌شود كه ارايه تعريف واحدي كه همه انديشمندان دين پژوه در آن اجماع داشته باشند؛ امكان‌پذير نيست. اما باوجود‌اين، مي توان از روش هايي در تعريف دين بهره برد كه معقول تر به نظر مي رسند. از مهم ترين اين رهيافت ها مي توان به روش ويليام آلستون از طريق شناسايي مشخصه هاي دين ساز و رهيافت لودويك ويتگنشتاين مبتني بر نظريه شباهت خانوادگي در تعريف دين اشاره نمود. هرچند اين دو رهيافت نيز، خالي از اشكال نيستند، نسبت‌به رهيافت هاي ديگر اشكالات كمتري داشته، شيوه هاي بهتري براي دست يابي به فهم واژه دين خواهند بود.

As we know, at the course of history of thought the definition of religion has been always a significant dilemma and each thinker or philosopher of religion had inclination to present an accurate definition of religion. In spite of these attempts, there has been no consentaneous definition of religion up to now. Difficulty of the definition of religion has several reasons that in this article some of them are mentioned. In addition, in spite of improbability of definition of Religion, in this paper we will present a definition which presumably there would be a common agreement on it. Among these common approaches to the definition of Religion, the theory of family resemblance, which belongs to Wittgenstein, and Alston’s approach are notable. These approaches although are not perfect formulas; but in comparison with other approaches can be more plausible