اثر دما، رطوبت و مدت زمان عمل آوري با بخار آب تحت فشار بر تركيبات شيميايي، تجزيه پذيري و تخميرپذيري سرشاخه خرما

اين تحقيق در سال 1385 با هدف بررسي اثر عمل آوري با بخار آب تحت فشار بر ارزش غذايي سرشاخه خرما تحت شرايط كنتـرل شده از نظر رطوبت (30، 40، 50 و 60 درصد) ، زمان عمل آوري (120، 180، 240، 300 و 360 ثانيه) و فشار بخار (20 اتمسفر) در قالب يك طرح كاملاً تصادفي با روش فاكتوريل 5×4 درسه تكرار براي هر تيمار در موسسه تحقيقات علوم دامـي كشور به انجام رسيد. تاثير عوامل رطوبت و زمان عمل آوري و نيز اثر متقابل آن ها بر كليه تركيبات شيميايي ديواره سلولي ، توليدگاز پس از 24 ساعت انكوباسيون و درصد تجزيه پذيري پس از 48 ساعت انكوباسيون معني دار بود (05/0P < ). از بين اجزاي ديواره سلولي، تغييرات ليگنين بارزتر بوده و بطور معني داري از 12 درصد در نمونه شاهد، به 80/25 درصد در نمونه عمل آوري شده تحت شرايط 30 درصد رطوبت و 300 ثانيه زمان عمل آوري افزايش پيدا كرد. مقدار قند محلول نيز از 58/4 درصد در تيمار شاهد به 05/8 درصد در نمونه حاوي 50 درصد رطوبت و عمل آوري شده به مدت 240 ثانيه افزايش يافت. اما با طولاني شدن زمان عمل آوري، كاهش معني داري در غلظت قندهاي محلول مشاهده گرديد. كل تركيبات فنلي قابل استخراج، افزايش معني داري داشت و از 61/3 در نمونه شاهد، به 99/5 درصد در نمونه عمل آوري شده در شرايط 40 درصد رطوبت و 300 ثانيه زمان عمل آوري افزايش پيدا كرد. افزايش شدت عمل آوري، كاهش ماده خشك را نيز به همراه داشت، به طوري كه بيشترين كاهش ماده خشك در نمونه عمل آوري شده تحت شرايط 360 - 30 (زمان عمل آوري- رطوبت) به ميزان 40/14 درصد بود. ديواره سلولي بر اثر عمل آوري بخار، كاهش يافت، هر چند كه در برخي تيمارها افزايش معني دار آن با شدت يافتن شرايط عمل آوري مشاهده گرديد. ديواره سلولي فاقد همي سلولز به طور معني داري در مقايسه با تيمار شاهد افزايش پيدا كرد. در بخش آزمايش هاي بيولوژيكي، تجزيه پذيري كليه نمونه هاي عمل آوري شده بيشتر از شاهد بود و افت شستشو از 43/23 درصد در نمونه شاهد، به 34 درصد در نمونه عمل آوري شده تحت شرايط 300 - 30 (زمان عمل آوري - رطوبت) افزايش پيدا كرد. از بين 21 تيمار مورد مطالعه، تيمار 180 - 40 (زمان عمل آوري - رطوبت) داراي بيشترين ميزان توليدگاز بود و به عنوان تيمار برتر انتخاب گرديد.