برآورد همبستگي هاي ژنتيكي و محيطي صفات توليدي و توليد مثل تركيبي در گوسفندان نژاد بلوچي

اين تحقيق با استفاده از ركوردهاي 12328 راس بره حاصل از 229 راس قوچ و 3671 راس ميش صورت گرفت، كه در طي 26 سال (ازسال 1352 تا سال1380) از گله شماره 2 مركز اصلاح نژاد و پرورش گوسفند نژاد بلوچي واقع در عباس آباد مشهد جمع آوري شده بود. صفات مورد مطالعه، صفات توليدي (رشد و پشم) و توليد مثل تركيبي ميش بودند. صفات رشد شامل وزن تولد، وزن شيرگيري، وزن 6 ماهگي، وزن 12 ماهگي و وزن 18 ماهگي (وزن بدن ميش به هنگام اولين سال جفت گيري)، و در مورد پشم فقط شامل وزن پشم نشسته در سن 18 ماهگي بود. صفات توليد مثل تركيبي ميش نيز شامل مجموع تعداد بره هاي متولد شده و از شيرگرفته شده و مجموع وزن بره هاي از شير گرفته شده از هر ميش تحت آميزش در طي سه سال زايش متوالي ميش بود. ميانگين حداقل مربعات صفات وزن بره ها در زمان تولد، شيرگيري، شش ماهگي، دوازده ماهگي و 18 ماهگي و وزن پشم نشسته در سن 18 ماهگي بترتيب 67/0? 28/4، 55/4? 65/22، 43/5? 07/31، 65/6?80/37، و50/4? 75/44 و 45/0?23/2 كيلوگرم بود. اين ميانگين براي صفات توليد مثل تركيبي مجموع تعداد بره هاي متولد شده و از شيرگرفته شده، و مجموع وزن بره هاي از شيرگرفته شده از هر ميش تحت آميزش در طي سه سال زايش متوالي بترتيب 79/0? 08/3، 86/0?75/2 بره و 31/19?99/61 كيلوگرم بود. بعد از برآورد مولفه هاي واريانس حاصل از اثر ژنتيكي افزايشي مستقيم، اثر ژنتيكي افزايشي مادري، اثر محيطي دايمي مادري و كوواريانس بين اثر عوامل ژنتيكي افزايشي مستقيم و مادري براي صفات توليدي و مولفه اثر ژنتيكي افزايشي مستقيم براي صفات توليد مثل تركيبي ميش به روش حداكثر درست نمايي محدود شده (REML) و مناسب ترين مدل انتخاب شده با توجه به مقدار LogL از بين شش مدل مختلف حيواني برازش شده، تجزيه و تحليل هاي دو صفتي براي برآورد كوواريانس هاي ژنتيكي انجام گرفت. همبستگي هاي ژنتيكي افزايشي مستقيم بين وزن بدن در سنين مختلف، مثبت و متوسط تا بالا (دامنه اي از 236/0 تا 995/0) و همبستگي هاي فنوتيپي بين اين صفات نيز مثبت و متوسط تا بالا (دامنه اي از 237/0 تا 802/0) اما پايين تر از همبستگي هاي ژنتيكي برآورد گرديدند. همبستگي هاي بين اثر ژنتيكي افزايشي مستقيم يك صفت وزن بدن با اثر ژنتيكي افزايشي مادري صفت ديگر وزن بدن، مثبت، اما بسيار متغير (دامنه اي از041/0 تا 803/0) بود. همبستگي هاي ژنتيكي افزايشي مستقيم بين وزن بدن در سنين مختلف با وزن پشم نشسته در سن 18 ماهگي، مثبت و متغير (دامنه اي از 017/0 تا 714/0) و همبستگي هاي فنوتيپي بين آن ها نيز مثبت، اما پايين (دامنه اي از 101/0 تا 246/0) برآورد شدند. همبستگي هاي ژنتيكي افزايشي مستقيم بين وزن بدن در سنين مختلف و صفت مجموع وزن بره هاي از شيرگرفته شده از هر ميش تحت آميزش در طي سه سال زايش متوالي، مثبت و بالا (دامنه اي از 499/0 تا 935/0) و همبستگي هاي فنوتيپي بين آن ها نيز مثبت (دامنه اي از 066/0 تا 20/0)، اما كمتر از همبستگي هاي ژنتيكي بود. همبستگي هاي ژنتيكي افزايشي مستقيم بين وزن بدن در سنين مختلف با مجموع تعداد بره هاي متولد و از شير گرفته شده از هر ميش تحت آميزش در طي سه سال زايش متوالي ميش، مثبت، متوسط تا بالا (دامنه اي از 290/0 تا 942/0) و همبستگي هاي فنوتيپي بين آن ها نيز مثبت اما پايين (دامنه اي از 015/0 تا 177/0) بود. همبستگي هاي ژنتيكي افزايشي مستقيم و فنوتيپي بين وزن پشم نشسته در سن 18 ماهگي و صفات توليد مثل تركيبي ميش اكثرا" منفي و متوسط به پايين (بترتيب 021/0 تا 304/0- و004/0- تا 021/0) برآورد گرديدند. نتايج ايـــن مطالعه نشان مي دهد كه انتخاب مستقيم براي صفات وزن بدن در سنين اوليه زندگي حيوان، مي تواند سبب بهبود صفت توليد مثل تركيبي مجموع وزن بره هاي از شيرگرفته شده از هر ميش تحت آميزش گردد.