پديد آورندگان :
تقي خاني، حسن نويسنده دانشگاه آزاد اسلامي، واحد خوي، فرهيخته كارشناسي ارشد زراعت، خوي، ايران Taghikhani, Hassan , عيوضي، عليرضا نويسنده , , رضادوست، ساسان نويسنده Rezadoost, S , رشدي ، محسن نويسنده Roshdi, M
چكيده فارسي :
اين آزمايش به منظور بررسي اثر تنش خشكي در مراحل مختلف رشدي ارقام نخود و تعيين بهترين شاخص تنش خشكي و رقم متحمل به تنش خشكي در سال 1387 در مزرعه تحقيقاتي ايستگاه تحقيقات كشاورزي ساعتلو اجرا گرديد. تحقيق به صورت طرح اسپليت پلات در قالب بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار انجام شد كه در آن، آبياري به عنوان فاكتور اصلي شامل چهار سطح آبياري بر اساس اعمال تنش خشكي در مرحله 6-5 برگي، گل دهي و غلاف بندي و تيمار بدون تنش (شاهد) و هفت رقم نخود به عنوان فاكتور فرعي شامل قزوين، بيونيچ، Flip97-111c، Flip 98-134c، Flip98-143c، Flip99-1c و ILC3279 در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه تنش خشكي اثر معني داري بر روي ماده خشك تك بوته، تعداد غلاف دانه دار، تعداد دانه در غلاف، وزن دانه تك بوته، زمان لازم براي رسيدگي، عملكرد دانه و ماده خشك كل داشت ولي بر شاخص برداشت اثر معني داري نداشت. بين ارقام، از نظر كليه صفات ياد شده به جزي تعداد غلاف پوك اختلاف معني داري مشاهده شد. بيشترين عملكرد دانه در تيمار بدون تنش براي رقم Flip99-1c (171 گرم در مترمربع) و كمترين عملكرد دانه در رقم ILC3279 براي شرايط اعمال تنش طي مرحله غلاف بندي (2/51 گرم در مترمربع) حاصل گرديد. بنابراين، مرحله غلاف بندي حساس ترين مرحله رشدي نخود شناخته شد. در ميان ارقام مورد مطالعه، رقم Flip99-1c داراي بيشترين عملكرد دانه در شرايط آبياري نرمال و داراي تنش خشكي بود و بيشترين تحمل در شرايط تنش خشكي را داشت. در اين تحقيق، شاخص هاي HAR، GMP، TOL، MP و STIبراي تنش خشكي در مراحل مختلف رشدي و همچنين ارقام نخود معني دار شدند ولي شاخص SSI معني دار نشد. اين شاخص ها نشان دادند كه رقم Flip99-1c در مرحله 6-5 برگي، بيشترين مقاومت در مقابل تنش خشكي را داشت.
چكيده لاتين :
To investigate the effect of drought stress on different growth stages of chickpea genotypes and determine the best drought stress index and tolerant genotypes against drought stress, an experiment was carried out in the Saatlu station in 2008, by split plot based on the randomized complete block design with four replications. Treatment included four levels of irrigation based on water with-holding in stage of appearance branches, water with-holding in flowering stage, water with-holding in appearance pods forming and control (without stress) assigned to main plot, and seven genotypes Ghazvin, Bivanich, Flip97-111c, Flip99-1c, Flip 98-134c, ILC3279 and Flip98-143c as sub plot. The result showed that drought stress significantly decreased per plant dry weight, number of empty pods, number of seeded pods, grain number per pod, weight of grain per plant, plant height, number of secondary branches, height of first pod from surface of ground, days to maturity, grain yield per plot and total dry weight of plants per plot but didnʹt have significant effect on weight of 100 grain, protein percentage and harvest index. Also, there were significant differences between varieties in all traits, except for number of empty pods. The highest grain yield was obtained from control treatment in Flip99-1c (171 gr/m2) and lower by imposing stress on pod forming stage in ILC3279 (51.2 gr/m2), which is the most sensitive stage of growth in chickpea. Flip99-1c among varieties produced highest grain yield both under normal irrigation and drought stress. It seems that it is the most tolerant variety. In this experiment, stress tolerance index (STI), mean productivity (MP), geometric mean productivity (GMP), tolerance index (TOL), harmonic mean (HAR) had significant difference for drought stress in all growth stages and in chickpea genotypes, but stress susceptibility index (SSI) didnʹt have significant difference. These indices, indicate that Flip 99-1c at appearance branch stage, were most resistant against drought stress.
