اثرات تراكم بوته بر ويژگي هاي مورفولوژيك و عملكرد سه رقم هيبريد آفتابگردان در كشت دوم

Effect of plant density on morphological trait and yield in three sunflower hybrids as second crop

به منظور بررسي اثرات تراكم بوته بر برخي صفات مورفولوژيكي، فيزيولوژيكي و عملكرد آفتابگردان آزمايشي در سال 1383 در مزرعه ايستگاه تحقيقات كشاورزي مياندوآب به صورت فاكتوريل با طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا گرديد. فاكتورها شامل سه رقم هيبريد (آذرگل، آليستار و ايروفلور) و چهار تراكم بوته در واحد سطح (6، 8، 10 و 12 بوته در مترمربع) بودند. نتايج نشان داد كه كليه صفات مورد مطالعه به طور معني‌دار تحت تاثير تراكم بوته قرار گرفتند. اثر متقابل رقم در تراكم براي صفات تعداد روز تا رسيدگي، قطر طبق، تعداد كل دانه در طبق، تعداد دانه پر در طبق، درصد پوكي، وزن هزار دانه و درصد روغن معني‌دار بود. با افزايش تراكم بوته در واحد سطح ارتفاع بوته، درصد پوكي دانه، ماده خشك، عملكرد دانه، درصد و عملكرد روغن در واحد سطح افزايش يافت. اما افزايش تراكم منجر به كاهش زمان تا گل دهي، تعداد روز تا رسيدگي، قطر طبق، تعداد دانه پر در طبق، وزن هزار دانه و درصد پوسته گرديد. هرچند در تراكم‌هاي پايين ميزان عملكرد دانه در طبق بيشتر از تراكم‌هاي بالا بود ولي اين افزايش به اندازه‌اي نبود كه كاهش عملكرد ناشي از كاهش تعداد بوته در واحد سطح را جبران نمايد. رابطه بين تراكم بوته و عملكرد دانه براي هر سه رقم آفتابگردان با روابط و معادلات تبيين و تفسير گرديد و با بكارگيري اين معادلات مشخص گرديد كه با افزايش تراكم، محصول دانه هر سه رقم افزايش يافته است.

To study the effects of plant density on morphological, physiological traits and yield of three sunflower hybrids (Azargol, Alistar and Eroflor) an experiment was conducted at Agriculture Research Station of Miandoab, in 2004. These hybrids were sown at four densities of 6, 8, 10 and 12 seeds m-2. Experimental design was factorial based on randomized complete block design with three replications. The results showed that all traits were significantly affected by plant density. Density and hybrid interaction was significant for days to maturity, head diameter, number of total seeds per head, number of filled seeds per head, percentage of hollowness, 1000 seeds weight and oil percentage. Stem length, percentage of hollowness, dry matter and yield per unit area, oil percentage and oil yield per unit area were increased with increasing plant density. However, by increased plant density, days to flowering and maturity, head diameter, number of filled seeds per head, 1000 seed weight and percentage of crust were decreased. Although seed yield per plant at low densities was greater than high densities, this increase was not much enough for competing the reduction of yield due to low density. The relationship between plant density by equation 1/w=a+ bp and y=p/a+bp. Application of these equation showed that by increasing plant density, seed yield per unit area in all three cultivars was increased. Therefore, we can conclude that the economic optimum density for these cultivars could be higher than the maximum density tested in this experiment (12 plants per m2).