تاثير تراكم بوته بر برخي خصوصيات زراعي آفتابگردان تحت شرايط آبياري محدود

Effect of plant population on some agronomical traits of sunflower under water deficit condition

براي بررسي اثرات تراكم هاي مختلف بوته بر برخي خصوصيات زراعي آفتابگردان (هيبريد آلستار) تحت شرايط آبياري محدود آزمايشي در سال 1388 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تاكستان به صورت كرت هاي يك‌بار خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در 3 تكرار انجام گرفت و فاكتور اصلي شامل تيمارهاي آبياري (آبياري نرمال (شاهد)، قطع آبياري در مرحله 8- 6 برگي شدن، قطع آبياري در مرحله گل دهي و قطع آبياري در مرحله غنچه دهي) و فاكتور فرعي شامل سطوح تراكم بوته (تراكم هاي 66/6، 33/8 و 11/11 بوته در مترمربع) بودند. در اين آزمايش صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، قطر طبق، درصد پوكي، عملكرد بيولوژيك، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، درصد روغن، عملكرد دانه و روغن اندازه گيري شدند. نتايج تجزيه واريانس صفات آزمايشي نشان داد كه سطوح مختلف آبياري اثر معني داري بر ارتفاع تمام صفات اندازه گيري شده داشت. در تمام صفات اندازه گيري شده به جزي درصد پوكي تيمار آبياري شاهد بيشترين مقدار را دارا بود و كمترين مقدار صفات اندازه گيري شده (به جزي درصد پوكي) مربوط به قطع آبياري در مرحله 8- 6 برگي بوته ها بود. سطوح مختلف تراكم اثر معني داري بر تمام صفات اندازه گيري شده به جز تعداد دانه پر در طبق داشت. صفات ارتفاع بوته، درصد پوكي، عملكرد بيولوژيك، تعداد دانه پر در طبق، عملكرد دانه و روغن در تراكم حداكثر بوته (11/11 بوته در مترمربع) در گروه آماري برتر قرار گرفت و ساير صفات اندازه گيري شده در سطح تراكم حداقل (66/6 بوته در مترمربع) در گروه آماري برتر قرار گرفتند. اثرات متقابل آبياري در تراكم براي صفات درصد پوكي، عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه و روغن معني دار بود. مقايسه ميانگين هاي عملكرد دانه نشان داد كه سطح آبياري شاهد در تراكم حداكثر با ميانگين 7/5033 كيلوگرم در هكتار و سطح قطع آبياري از مرحله 8- 6 برگي در تراكم حداقل با ميانگين توليد 2/528 كيلوگرم در هكتار به ترتيب بيشترين و كمترين عملكرد دانه را دارا بودند. مقايسه ميانگين ها نشان داد كه با اعمال تيمار آبياري شاهد در تراكم حداكثر، بيشترين ميزان عملكرد روغن (9/2331 كيلوگرم در هكتار) به دست آمد. تيمار كمترين تراكم با قطع آبياري از مرحله 8- 6 برگي با ميانگين 4/133 كيلوگرم در هكتار كمترين عملكرد روغن را دارا بود.

To evaluate the effects of different plant population on some agronomical traits of sunflower (Alestar hybrid) under reduced irrigation condition, an experiment was carried out as split plot factorial based on Randomized Complete Block Design with three replications in Agricultural Research Field of Islamic Azad University Takestan Branch in 2009 and Treatments were irrigation (normal irrigation, irrigation disruption while bearing 6-8 leaves, irrigation disruption while initial flowering, irrigation disruption while budding stage) as main plot and plant population (6.66, 8.33, 11.11 plant per square meter) as sub plots. In this experiment plant height, stem diameter, the head diameter, percentage of hollowness of seeds, biological yield, the number of seeds in the head, the 1000 seed weight, oil percentage, seed and oil yield were measured. The results showed that different levels of irrigation had significant effect on plant height, stem diameter, the head diameter, the number of seeds in the head, the 1000 seed weight and oil percentage. The control irrigation level had the maximum amount in the overall measured qualities and the minimum amounts of the measured qualities were obtained from irrigation disruption at bearing 6-8 leaves. Different plant population significantly affected plant height, head diameter, the head diameter, the 1000 seed weight and oil percentage. The plant height in maximum population (11.11 plants per square meter) and other measured characters in minimum population (6.66 plants per square meter) were in highest amount. Interactions between irrigation and plant population for huld seeds’ percentage, biological yield, seed and oil yield were significant. The highest yield (5033.7 kilogram in hectare) was obtained from control irrigation and 11.11 plants in square meter and the lowest yield (528.2 Kg/he) belonged to irrigation disruption at 6- 8 leaves initial and 6.6 plants in square meter. The maximum amount of oil yield (2331.9 Kg/he) was acquired by control irrigation treatment and 11.11 plants in square meter. But the lowest oil yield (133.4 Kg/he) was obtained from the irrigation disruption at 6-8 leaves.