بررسي مسايل و محدوديت‌هاي مديريت آب كشاورزي از ديدگاه كشاورزان شهرستان كرج

Challenges of Agricultural Water Management in Karaj County: Farmers’ Viewpoints

هدف تحقيق حاضر بررسي مسايل و محدوديت‌هاي مديريت آب كشاورزي از ديدگاه كشاورزان شهرستان كرج بوده است. جامعه آماري تحقيق شامل 5297 نفر از كشاورزان شهرستان كرج بود كه تعداد142 نفر با استفاده از فرمول كوكران و روش نمونه‌گيري طبقه‌اي با انتساب متناسب به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوري داده‌ها، پرسشنامه‌اي بود كه روايي آن به تاييد اساتيد گروه ترويج و آموزش كشاورزي دانشگاه تهران و ساير صاحبنظران مربوطه رسيد. ميزان پايايي پرسشنامه با روش آلفاي كرونباخ بررسي شد كه متوسط مقادير بدست آمده براي بخش‌هاي مختلف حاكي از مناسب بودن ابزار تحقيق مي‌باشد(76/0=?). داده‌ها با نرم‌افزار SPSS مورد توصيف، تجزيه و تحليل قرار گرفتند. رتبه بندي مسايل و محدوديتهاي مديريت آب از ديدگاه كشاورزان نشان داد كه در زمينه استحصال، كاهش آب دهي منابع آب سطحي و افت سفره‌هاي آب زيرزميني, در زمينه انتقال، قابل نفوذ بودن نهرها ، پوسيدگي پوشش كانال‌ها و چكه كردن لوله‌ها و در زمينه مصرف آب در مزرعه نيز عدم استفاده از روش‌هاي مكانيزه آبياري اولويتهاي اول را به خود اختصاص دادند. بر اساس نتايج حاصل از تحليل عاملي مسايل و محدوديت‌هاي مديريت آب كشاورزي در هفت عامل شامل مشكلات كمي و كيفي منابع آب، چالش هاي اقتصادي و... دسته بندي شدند.

The purpose of this study was to investigate the challenges of agricultural water management from farmers’ viewpoint. The statistical population consisted of 5297 farmers in Karaj County. A total number of 142 farmers were selected applying Cochran’s formula. The sample was drawn using stratified sampling method with proportional allocation. To collect data, a questionnaire was developed. To ensure face validity, faculty members of the department of agricultural extension and education, University of Tehran and experts revised the questionnaire. Cronbachʹs alpha was calculated for different sections of the instrument and values of ? 0.7 were considered to be acceptable. The data were analyzed using SPSS. Farmers were asked to prioritize the challenges and limitations of water management. Of these challenges, farmers cited surface water reduction and the decline in groundwater levels as the most important ones. With regard to water transfer, leakage of canals, decay of the coverage of canals, and water infiltration were reported as the main issues. In terms of water consumption, lack of application of mechanized irrigation systems was mentioned as the first priority. Moreover, the challenges of agricultural water management were classified into 7 categories through the factor analysis including: quantitative and qualitative problems of water sources, economic challenges, etc.