بررسي تنوع ژنتيكي برخي از ارقام و ژنوتيپ‌هاي زردآلو با استفاده از خصوصيات مورفولوژيكي و نشانگرهاي RAPD

Investigation of the Genetic Diversity of Apricot Varieties and Cultivars using RAPD Markers and Morphological Traits

ايران يكي از بزرگترين توليدكنندگان زردآلو در جهان است كه سابقه بسيار طولاني در كشت و كار آن دارد. تكثير جنسي زردآلو از طريق بذر در طول قرنهاي گذشته سبب توليد انواع متعددي از آن در ايران شده است كه متاسفانه اطلاعات جامعي از وضعيت آنها وجود ندارد. در اين پژوهش تعداد 39 رقم و ژنوتيپ ايراني زردآلو با استفاده از صفات مورفولوژيك و نشانگر مولكولي RAPD مورد ارزيابي قرار گرفتند. در بررسي ضريب تنوع صفات، نسبت مواد جامد محلول (TSS) به اسيديته قابل تيتراسيون (TA)، اسيديته قابل تيتراسيون (TA)، وزن مغز دانه، وزن گوشت ميوه و وزن ميوه داراي مقادير بالايي بودند كه نشان از امكان انتخاب براي هر صفت در برنامه‌هاي اصلاحي را دارد. همچنين در تجزيه فاكتور كه براي تعيين تعداد عامل‌هاي اصلي موثر بر شناسايي ظاهري استفاده شد، صفات موثر در 6 فاكتور اصلي قرار گرفتند كه مجموعاً 52/79% از تغييرات كل را توجيه كردند كه مي‌توان فاكتورهاي مستقل اول تا سوم را تحت عنوان: اندازه ميوه (24%)، هسته ميوه (16%) و طعم ميوه (5/14%) نام گذاري كرد. تجزيه كلاستر داده‌هاي مورفولوژيكي توانست ارقام مختلف را براساس اندازه ميوه، تاريخ رسيدن و صفات مربوط به طعم ميوه تفكيك نمايد. تجزيه و تحليل داده‌هاي ملكولي RAPD بيشترين تشابه ژنتيكي را بين ژنوتيپ‌هاي نوري ديررس و نوري پيش‌رس (95/0) و كمترين تشابه ژنتيكي را بين ژنوتيپ‌هاي تنسگل و شاهرود-48 (30/0) نشان داد. در تجزيه كلاستر داده‌هاي RAPD، ژنوتيپ‌ها در فاصله تشابه 65% به 6 گروه اصلي تقسيم شدند كه تا حدودي با نتايج خصوصيات مورفولوژيكي و منشا جغرافيايي آنها تطابق داشت.

Iran, with a long history of apricot cultivation is one of the most important apricot producers in the world. Centuries of sexual reproduction via seed, have developed many divergent variations of apricots in Iran. However, unfortunately there is no comprehensive report available concerning its diversity and genetic make-up. In this study, 39 Iranian apricot cultivars as well as accessions, native to Iran, were evaluated using morphological and RAPD molecular markers. Total Soluble Solids (TSS), Titrable Acidity (TA), kernel weight, fruit flesh weight as well as fruit weight exhibited high diversity coefficients, making it possible to select for desirable characters in breeding programs. In addition, factor analysis was performed to determine the number of the main factors. A 79.52% level of total variance was explained by the first six factors for morphological discrimination, the first independent factors of which included fruit size (24%), pit (16%) and flavor (14.5%). Cluster analysis of morphological traits led to a separation of cultivars according to their fruit size, ripening season as well as characteristics related to fruit taste. According to the RAPD, the highest genetic similarity was observed between ‘Noori-Dirras’ and ‘Noori-Pishras’ (0.95) while the lowest between ‘Tanasgol’ and ‘Shahrood-48’ (0.3). In the cluster analysis, at similarity distance of 65%, cultivars were placed in six main groups, in agreement with some other results obtained from morphological analysis and from the geographical origins of accessions.