تعيين ارزش غذايي شش گونه از گياهان مرتعي عرصه‌هاي شنزار استان خوزستان

Determination of nutritional values of six range species in sand dunes of Khouzestan

به منظور تعيين تركيبات شيميايي و ارزش غذايي شش گونه ازگياهان مرتعي غالب در عرصه‌هاي شنزار استان خوزستان شامل: سبط پاكوتاه (Stipagrostis plumosa)، ريش‌پري شن دوست (Pennisetum divisum)، ارزن پادزهري (Panicum antidotale)، علف شتر (Asthenatherum forsskalii)، پيچك برگ تيز (Convolvulus oxyphyllus) و يونجه يك ساله (Medicago laciniata) در دو مرحله فنولوژيكي (رشد رويشي و گلدهي) نمونه‌برداري شدند. نمونه‌ها در شرايط سايه خشك شدند، پس از آن تركيبات شيميايي آنها شامل: درصد پروتيين خام، درصد الياف خام، درصد ADF ، درصد خاكستر، كلسيم و فسفر اندازه‌گيري و سپس درصد ماده خشك قابل هضم و انرژي قابل متابوليسم محاسبه گرديد و پس از آن اطلاعات حاصله به كمك يك طرح آماري اسپليت پلات در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفت. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه با پيشرفت مراحل فنولوژيك درصد پروتيين خام، درصد ماده خشك قابل هضم، انرژي قابل متابوليسم و درصد خاكستر كاهش و درصد الياف خام و درصد ديواره سلولي منهاي همي سلولز (ADF) افزايش مي‌يابد. در ميان گونه‌هاي مورد بررسي گونه Medicago laciniata داراي بالاترين درصد پروتيين خام بود و گونه Pennisetum divisum كمترين درصد را به خود اختصاص داد. كمترين تغييرات درصد پروتيين خام در مراحل فنولوژيك مربوط به گونه Medicago laciniata و بيشترين درصد تغييرات آن مربوط به گونه Pannicum antidotale بود. درصد كلسيم و فسفر در گونه‌هاي مورد بررسي در مرحله قبل از گلدهي بيشتر از مرحله گلدهي بودعلي الرغم برتري كيفيت علوفه گياهان در مرحله رويشي نسبت به مرحله زايشي، به نظر مي‌رسد كه مرحله گلدهي از نظر تاريخ چرا مناسب تر از مرحله رويشي بوده چرا كه گياه فرصت تجديد ذخاير هيدرات كربن خود را به جهت رشد مجدد خواهد داشت.

In order to determination values of six important range dominant plants species in sand dunes of Khouzestan. Studied species included: Stipagrostis plumosa, Pennisetum divisum, Panicum antidotale, Asthenathrum forsskalii, Medicago Laciniata, Convolvulus oxyphyllus at two phonological stages (Vegetative growth and full flowering) in sand Dunes of Khouzestan was studied. The samples were dried under shade condition and then measured chemical composition and comprised them: crud protein, crud fiber, ADF, ashes, Phosphorus, Calcium, metabolism energy and digestible dry matter. Data were analyzed by using split plot experiment at randomized complete block design and Duncan’s test. The results of variance analysis showed that amounts of crude protein, digestible dry matter, metabolism energy and ashes were decreased with increasing growing season but crud fiber and ADF were increased. The crude protein was highest percentage in Medicago lacinaita and lowest percentage was in Pennisetum divisum. The lowest changes of crude protein at two phenological stages were in Medicago laciniata but the highest changes showed in Pannicum antidotale. The amounts of calcium and phosphorus were decreased with increasing growing stages.