جذب و واجذب سرب و تاثير تر-خشك شدن متناوب بر توزيع فلز

Sorption and Desorption of Lead (Pb) and Effect of Cyclic Wetting-Drying on Metal Distribution in Two Soils with Different Properties

فلزات سنگين پس از ورود به خاك ، به تدريج بين فاز محلول و فاز جامد خاك و همچنين بين تركيبات مختلف فاز جامد توزيع مي شوند. توزيع فلزات در خاك نقشي مهم در ميزان تحّرك و زيست فراهمي آنها دارد. هدف از اين مطالعه بررسي جذب و نگهداشت سرب در دو خاك آهكي با ويژگي هاي متفاوت (يكي شور-سديمي و ديگري غيرشور و غيرسديمي) و ارزيابي اثر شرايط رطوبتي با چرخه تر-خشك شدن (WD) بر توزيع مقادير مختلف سرب افزوده شده بود. براي كمّي سازي شدت پيوند سرب افزوده شده به خاك، ظرفيت جذب سرب توسط خاك ها و تحرّك و زيست فراهمي سرب از نمايه تفكيك كاهش يافته ((IR، نمايه شدت جذب (SI) و درصد يا مقدار جز محلول + تبادلي (S+E) استفاده شد. مقداري اندك از سرب جذب شده توسط خاك واجذب گرديد كه بيانگر جذب قوي و برگشت ناپذير سرب در خاك هاي مورد مطالعه است. براساس مقادير SI، بيش از 97% سرب افزوده شده به خاك ها جذب گرديد. نمايه SI با افزايش غلظت ورودي سرب به خاك، تغييري معني دار نداشت (p?0.05) كه احتمالاٌ بيانگر رسوب سرب در خاك است. با اينكه نخستين دور WD تاثيري معني دار بر مقدار SI داشت (p?0.05)، تاثير دورهاي بعدي معني دار نبود (p?0.05). با افزايش غلظت ورودي سرب به خاك، مقدار IR كاهش يافت كه بيانگر افزايش مقدار سرب متحرّك با افزايش سطح آلودگي خاك است. تر- خشك شدن تاثيري معني دار (p?0.05) بر تحرّك و فراهمي سرب در خاك داشت. مقايسه مقادير S+E نشان داد كه تحرّك و فراهمي سرب با تر-خشك شدن خاك كاهش و با افزايش غلظت ورودي سرب به خاك افزايش يافت.