مقايسه اثربخشي دو روش رفتار درماني " تقويت و پاداش" و روش شناخت درماني "اليس" بر ميزان پرخاشگري كودكان بي‌سرپرست

Influence of reinforcement behavioral therapy and Ellis cognitive therapy on derelict children’s aggression

زمينه: كنترل و اداره خشم به‌روشي مثبت و بي‌ضرر بسيار مهم است. اين پژوهش به‌منظور مقايسه تاثير دو روش رفتار درماني "تقويت و پاداش" و شناخت درماني "اليس" بر ميزان پرخاشگري كودكان بي‌سرپرست 18-10 ساله سازمان بهزيستي شهر كرمانشاه انجام پذيرفت. روش‌ها: از بين 89 نفر از كودكان 18-10 ساله ساكن در 6 مركز شبانه‌روزي نگه‌داري از كودكان بي‌سرپرست سازمان بهزيستي، 57 نفر(31 پسر و 26 دختر) بعد از تكميل پرسشنامه پرخاشگري (AGQ) به‌عنوان افراد پرخاشگر تشخيص داده شده و وارد مطالعه شدند. سپس هركدام از مراكز نگه‌داري به‌روش تصادفي در يكي از گروه‌هاي "تقويت و پاداش"، "اليس" و كنترل قرار گرفتند. پس از آن بر روي هر كدام از گروه‌ها روش موردنظر به‌مدت 10 جلسه 2 ساعته اجرا شد. گروه كنترل در اين مدت هيچ تقويت يا روشي را دريافت نكردند. سپس پرسشنامه پرخاشگري (AGQ) دوباره اجرا و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون‌هاي تي و آناليز واريانس يك‌طرفه تحليل شد. يافته‌ها: نمره پرخاشگري گروه تقويت و پاداش در پس‌آزمون به‌طور معنادار كم‌تر از پيش‌آزمون بود (011/0P=). تفاوت معنادار آماري بين ميانگين نمره پرخاشگري گروه "اليس" قبل و بعد از اعمال روش مشاهده نشد (258/0=P). نتايج آناليز واريانس، تفاوت معناداري بين سه گروه مورد مطالعه در پيش‌آزمون و پس‌آزمون نشان نداد (691/0P=). نتيجه‌گيري: دو روش رفتاردرماني تقويت و پاداش و شناخت درماني اليس در مقايسه با گروه كنترل، تاثير معناداري بر كاهش پرخاشگري كودكان بي‌سرپرست ساكن در مراكز نگه‌داري شبانه‌روزي ندارد. احتمالاً شرايط خاص زندگي اين كودكان باعث مي‌شود كه برنامه‌هاي كوتاه‌مدت درماني موثر واقع نشود.