بررسيهاي دانه بندي و كاني شناسي رسوبات در منشايابي تپه هاي ماسه اي بلوچستان

شناخت منشا تپه هاي ماسه اي در طرح هاي كنترل فرسايش بادي از اهميت ويژه اي برخوردار است. در اين مطالعه محدوده گسترش تپه‌ماسه هاي بلوچستان در 5 منطقه تحت تاثير فرسايش بادي با استفاده از عكس هوايي و تصاوير ماهواره اي و نرم افزار Arc GISمشخص شد و نقشه انواع رخساره-هاي رسوبات بادي استان تهيه گرديد. سپس 28 نمونه از رسوبات با توجه به شكل تپه ماسه و رخساره ها و گستره آنها به روش شبكه اي برداشت گرديد. دانه بندي نمونه ها با استفاده از روشهاي استاندارد ASTM تعيين و عامل هاي آماري رسوب شناسي با استفاده از نرم افزارGRADISTAT محاسبه گرديده و منحني هاي دانه بندي رسوبات ترسيم گرديد. مرفوسكپي و كاني-شناسي نمونه ها با كمك بينوكولر انجام شد. بررسيهاي دانه بندي رسوبات نشان مي دهد كه رسوبات تپه ماسه اي داراي جورشدگي خوب، بهتر از رسوبات رودخانه اي داراي انحراف استاندارد كمتر از 5/0 مي باشد. همچنين كاني-شناسي نمونه ها 84 درصد فراواني ذرات متشكله را خرده سنگهايي مانند كوارتزيت، گرانوديوريت، ... و 16 درصد ذرات بقيه را كاني هاي كوارتز، فلدسپات و كلسيت نشان مي دهد. بنابراين با بررسي فرايند حمل ذرات به روش ويشر 5/0 درصد از ماسه ها به صورت جمعيت تعليق و 5 درصد جمعيت غلطش و 5/94 درصد جمعيت جهش را تشكيل مي دهند. نتايج حاصل از نمودار فردمن، تفكيك محيط رسوبي را نشان داد كه 42/21 درصد رسوبات از نوع رودخانه اي و 43/71 درصد رسوبات بادي و 15/7 درصد هم پوشاني رسوبات رودخانه و تپه ماسه اي بوده است.

Source identification of sand dunes is of particular importance in projects of wind erosion control. In this study, the map of geomorphology and inventory map of sand dunes were prepared for five regions of Baluchestan under wind erosion using aerial photos, satellite images and Arc-View and Arc-GIS soft wares. Then, 28 samples were collected based on the form of sand dunes and geomorphological facies. The samples were analyzed for Granulometry, morphoscopy and mineralogy in the laboratory. Granulometric analysis was performed using dry–sieving technique and the curves and statistics were drawn and calculated using Gradistat software. The morphoscopic and mineralogic investigation were performed using binocular microscope. Granulometric analyses show that the sediments are well sorted, having better sorting than fluvial sediments, with standard deviation of less than 0.5. Morphoscopic analyses mostly show the effect of Aeolian transport on the grains. Mineralogical studies show that the most abundant particles in the sediments are rock fragments consisting of limestone, quartzite and granodiorite (%84), and the rest are minerals such as quartz, feldspat and calcite. About 94.5 percent of the particles have been transported in saltation. The results of differentiation of sediments according to sedimentary processes indicate that about %71.43 of sediments are transported and deposited by Aeolian processes, %21.42 by fluvial processes and %7.15 by overlapping of Aeolian and fluvial processes.