مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تاثير تمرينات بدني در وضعيت خواب بيماران بستري بي‌حركت تحت درمان با گچ و تراكشن

چكيده فارسي :

سابقه و هدف : خواب يكي از نيازهاي اساسي انسان است كه در بهبود سلامتي بيماران اهميت به‌سزايي دارد. بيماران بستري در بيمارستان به دلايل مختلفي از جمله نارحتي‌هاي جسمي ، ناراحتي‌هاي روحي و عوامل محيطي دچار اختلال خواب مي‌گردند. بسياري عقيده دارند تمرينات بدني خستگي را افزايش مي‌دهد و درجاتي از آرام‌سازي را براي فرد فراهم مي‌كند كه منجر به خواب مي‌گردد. پژوهش حاضر به منظور تعيين تاثير تمرينات بدني در وضعيت خواب بيماران بي‌حركت تحت درمان با گچ و تراكشن بستري در بيمارستان‌هاي منتخب شهر تهران در سال 75ـ 1374 انجام شده است. مواد و روش‌ها : اين پژوهش به روش كارآزمايي باليني روي تعداد 40 نفر بيمار مرد در سنين 60-20 سال انجام شده است. ابزار گرد‌آوري داده‌ها شامل دو پرسشنامه بوده كه پرسشنامه اول براي بررسي وضعيت خواب نمونه‌هاي واجد شرايط و دستيابي به وضعيت خواب آن‌ها در زمان‌هاي قبل و بعد از بستري شدن در بيمارستان استفاده شده است و پرسشنامه دوم به‌منظور بررسي وضعيت خواب واحدهاي مورد پژوهش در زمان‌هاي قبل و بعد از انجام دادن تمرينات بدني مورد استفاده قرار گرفته است. براي رسيدن به اهداف، سه روز بدون مداخله و شش روز با انجام دادن تمرينات بدني شامل ورزش‌هاي ايزومتريك و ايزوتونيك، وضعيت خواب افراد مورد پژوهش مورد بررسي قرار گرفت و با استفاده از آزمون‌هاي t زوجي و كاي‌دو تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها : نتايج پژوهش نشان داد كه 80% بيماران دچار بي‌خوابي به‌صورت طولاني شدن زمان لازم براي شروع خواب و 75% دچار اختلال خواب به‌صورت بيداري‌هاي مكرر از خواب شبانه و 5/52% به بي‌خوابي از نوع بيداري صبح خيلي زود مبتلا بوده‌اند؛ يعني همه واحدها دچار يك، يا دو يا هر سه نوع بي‌خوابي بوده‌اند و مقدار خواب شبانه آن‌ها نسبت به زمان قبل از بستري‌شدن كاهش يافته است. همچنين نتايج نشان‌داد با انجام دادن تمرينات بدني وضعيت خواب بيماران مورد پژوهش در كليه موارد در مقايسه با زمان قبل از انجام دادن تمرينات بدني بهبود يافته است (001/0P < ). بحث : انجام دادن تمرينات بدني موجب بهبود وضعيت خواب بيماران مورد پژوهش گرديد، به‌طوري‌كه زمان لازم براي شروع خواب كاهش يافته و از تعداد بيداري‌هاي شبانه و بيداري‌هاي صبح خيلي زود، كاسته شده است؛ لذا پيشنهاد مي‌شود تمرينات بدني به‌عنوان يك عامل غير دارويي موثر در بهبود خواب بيماران بستري آموزش داده شود.