انسانهاي اسطوره‌اي، عارفان نخستين

Mythical Men, First Mystics

چكيده "عرفان اسطوره‌اي"، نخستين و بنيادي‌ترين عرفاني است كه تا اكنون انسان آن را ورزيده است. "عرفان اسطوره‌اي"، عرفاني است از آنِ انسان‌هاي‌كهن و اسطوره‌اي، كه در سپيده‌‌دمان تاريخ، به گونه‌اي يكسر طبيعي و ناآگاهانه، آن را مي‌آزموده‌اند و به‌كار‌مي‌بسته‌اند. گمانم بر آنست كه، انسان‌هاي اسطوره‌اي و كهن، نخستين عارفان گيتي بوده‌اند؛ چرا كه، جهان‌بيني آنان با عارفان امروزين، البتّه با نگاهي به فراخي و نه به ژرفي، همساني‌هايي داشته است. اين جُستار، يك همسنجي (= تطبيق) فراخ نگرانه، بر پايه‌هاي "حكمت ذوقي"، "خاكساري"، "رياضت‌كشي"، "زيباپرستي" و "دست‌افشاني رازورانه" (= سماع)، ميان عارفان امروزين و انسان‌هاي اسطوره‌اي و كهن را به سامان مي‌رساند؛ و نمونه‌هايي از اسطوره‌هاي "زنده" و "مرده" را براي اثبات اين همساني‌ها، فرادست مي‌دهد. جداي از اين همسنجي (= تطبيق)، عرفان انسان‌هاي كهن، نامزد به "عرفان اسطوره‌اي" به گستردگي، كاويده و بررسيده و آشكار مي‌آيد؛ و نظريه‌هايي نغز و نو، درباره دست‌افشاني رازورانه (= سماع) و دين بهي (= زردشتي)، ديني بر بُنياد "زيباپرستي"، نشان داده مي‌‌شود.

Mythical mysticism is the first and the most basic mysticism that man has so far practiced. It is a mysticism that ancient and mythical men naturally and unknowingly practiced and implemented since the dawn of history. Ancient and mythical men were the first mystics because their world view was somehow similar to todayʹs mystics. The present article makes a broad comparative study of ancient and modern mystics. To prove such similarities, some dead and living myths will be mentioned. In addition to this comparison, ancient menʹs mysticism, called mythical mysticism, will be broadly studied and analyzed. Novel and elegant theories about mysterious dance (sammaʹ) and Zoroastrianism, a religion based on aesthetics, will be portrayed.