بررسي برخي از معاني واژه «خود» در متون قديم

A Study of the Meanings of the word self in Ancient Texts

دور از حقيقت نيست اگر بگوييم در زبان، واژه‌اي بدون معنا وجود ندارد؛ به گونه‌اي كه در زنجيره به هم پيوسته كلمات كه جمله معناداري ايجاد مي‌كند، هركدام از واژه‌ها، به تنهايي معناي خاص داشته يا مكمّل و متمّم معناي واژه‌اي ديگر هستند و گاه در حوزه دستوري يا به اقتضاي حال و مقام در جمله، مفهوم خاصي مي‌گيرند و يا نشانگر تاثير يك لهجه يا حوزه جغرافيايي در كلامند. بنابراين اطلاق " زايد " بركلمات در حوزه عميق زبان، اطلاقي نادرست است. از سوي ديگر برخي از كلمات در متون قديم معناي متعددي دارند، حال آنكه هيچ نشاني از اين معاني در كتاب‌هاي لغت نيست. ازاين رو با آنكه رايج‌ترين شيوه دريافت معاني واژه‌ها، مراجعه به كتاب‌هاي لغت است، ليكن گاه جز با مقايسه و تطبيق متون مختلف، استخراج معاني صحيح امكان‌پذير نيست. كلماتي مانند: خود، باري، آخر، مگر، الحق، عمداً، همه و... از اين‌گونه مي‌باشند. در تحقيق حاضر با بررسي واژه "خود"برخي از معاني اين واژه را در متون نظم و نثر ذكر نموده‌ايم. كتاب‌هاي مورد استفاده در اين تحقيق، از ميان برخي متون نظم و نثر قرن چهارم تا هشتم برگزيده و نمونه‌هايي در متن با ذكر نشاني آمده است.

It goes without saying that there are no meaningless words in a language. Every word in a string of words which constitute a meaningful sentence has a specific meaning by itself, complements another word, may have a special meaning in a sentence, or may reflect a regional dialect. Therefore, calling such words redundant may not be right. In other words, some words in ancient texts have various meanings, which can be found in no dictionaries. The present article studies the word self and its various meanings in verse and prose.