مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - قرارداد يادگيري: رويكردي آموزشي در پرستاري

چكيده فارسي :

تيوري يادگيري بالغين (Adult learning theory) بيان مي‌كند كه بزرگسالان در صورتي كه اهداف يادگيري واضح، واقعي و مهم داشته باشند و اين اهداف در راستاي نيازهاي شغلي، حرفه‌اي و شخصي آنها باشد؛ يادگيري بهتر و پايدارتري خواهند داشت. همچنين اين تيوري مطرح مي‌كند كه بزرگسالان عمل‌گرا و مساله محور بوده و يادگيري‌شان بيشتر دروني است و در يادگيري آنها روش‌هاي تجربي نسبت به روش‌هاي غيرفعال موثرتر است(1). در طي دهه‌هاي گذشته، معلمين براي حركت به سوي يادگيري خود- راهبر (self-directed learning)، روش‌هاي مختلفي را مورد استفاده قرار داده‌اند. بر اين اساس، يادگيري مشاركتي شكل گرفته و در كشورهاي زيادي معمول شده است. يادگيري مشاركتي؛ فعاليت‌هاي آموزشي را با نيازهاي يادگيرندگان تطبيق مي‌دهد. به طوري كه دانشجويان بتوانند مسوول يادگيري خود باشند. يكي از ابزارهايي كه بر پايه آموزش بزرگسالان و رويكرد يادگيري خود راهبر و همچنين با در نظر گرفتن تفاوت‌هاي فردي طراحي شده، قرارداد يادگيري (learning contract) است(2). يكي از اهداف برنامه آموزش پرستاري توانمند نمودن دانشجويان در مهارت‌هاي تحليل، تفكر انتقادي و حل مساله است. ارتقاي اين مهارت‌ها براي پرستاران جهت كار در محيط‌هاي پيچيده و در حال تغيير مراقبت سلامت، لازم است. بنابراين ضروري است كه دانشجويان با استفاده از شيوه‌هاي مختلف يادگيري توانايي‌هاي خود را ارتقا دهند كه يكي از اين روش‌ها مي‌تواند قرارداد يادگيري باشد(3). قرارداد يادگيري، توافقي نوشتاري بين مدرس و دانشجو است كه شامل مراحلي متعددي است و بايد آنچه كه توسط مدرس به دانشجو آموزش داده شود را مشخص كند(4). قرارداد يادگيري، محيط يادگيري مشاركتي را رشد مي‌دهد. نقطه روشن يادگيري مشاركتي تغيير حركت از انتقال دانش به توليد دانش است. دانشجويان از نظر توسعه يادگيري فردي ارزشيابي شده و تمركز توجه بر يادگيرنده به طور فردي است. اغلب حاميان روش قرارداد يادگيري به منفعت‌هاي فردي‌سازي فرآيند يادگيري، ارتقاي عدم وابستگي و استقلال يادگيرنده، توسعه رفتارهاي يادگيري مادام‌العمر (life-long learning) و مشاركت فعال يادگيرنده تاكيد دارند(5). به اعتقاد برخي صاحب‌نظران با توجه به تغييرات سريع دانش و نيمه عمر كوتاه آن، مهم‌ترين مسووليت سيستم آموزشي در حيطه مشاغل بهداشتي اين است كه معلمان از ارايه دانش نظري به تنهايي پرهيز كنند و فرصت ايجاد فعاليت‌هاي خود- راهبر را در محيط‌هاي دانشگاهي فراهم نمايند(6). حدود 22 سال پيش گيبن (Gibbon) بيان كرد كه تغييراتي در آموزش از تدريس به يادگيري و از معلم به فراگير ايجاد شده است(7). اين تغييرات چالش‌هايي را در آموزش ايجاد كرد. نياز براي تغيير از سبك‌هاي معلم محور تدريس به سبك‌هاي دانشجومحور، كه به دانشجو اجازه مشاركت فعال در تجارب يادگيري را مي‌داد، به مدت طولاني، بخش باارزشي از آموزش شد. تشويق به نقش يادگيرنده فعال، يادگيري عميق را پرورش داد و ظرفيت خود هدايتي و ابتكار را بالا برد كه در نهايت باعث افزايش اعتماد به نفس و موفقيت فراگير شد(2).