كاوشي جامعه‌شناختي در وضعيت خرافه‌گرايي دانشجويان

Students Tendency toward Superstition A Sociological Inquiry

خرافه‌گرايي تعلق و پايبندي به وهمياتي است كه توجيه اصيل عقلاني، ديني و يا علمي ندارد. ضرورت خرافه‌پژوهيِ جامعه‌شناختي نه فقط از ناحيه متعارض بودنش با فرايند توسعه است، بلكه به جهت آثار منفي متعددي است كه از آن ناشي مي‌شود. هدف اين مقاله «بررسي جامعه‌شناختي وضعيت خرافه‌گرايي دانشجويان دانشگاه‌هاي مازندران و صنعتي نوشيرواني بابل» است. در اين بررسي پيمايشي، از بين 14548 دانشجوي اين دانشگاه‌ها و بر اساس جدول مورگان به روش نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌اي متناسب، 375 دانشجو به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. داده‌هاي جمع‌آوري شده از طريق پرسشنامه محقق ساخته و تحليل آنها با به كارگيري برنامه آماري SPSS، يافته‌هاي با اهميتي را نشان مي‌دهد: بالا بودن ميزان پايايي مقياس ساخته شده خرافه‌گرايي (? > 0/80)، خرافه‌گرا بودن كمتر از يك‌چهارم دانشجويان (حدود 23 درصد)، وجود تفاوت معني‌دار در ميزان گرايش به خرافات دانشجويان بر حسب جنس و دوره تحصيلي و فقدان اين نوع تفاوت بر حسب وابستگي رشته‌اي و دانشگاهي، توضيح حدود 18 درصد ميزان تغييرات متغير وابسته (خرافه‌گرايي دانشجويان) به وسيله سه متغير ميزان دينداري، جنس و ميزان تحصيلات و مهم‌تر بودن متغير ميزان دينداري از جهت اثربخشي بر ميزان خرافه‌گرايي اين دانشجويان در مقايسه با دو متغير ديگر از جمله يافته‌هاي مهم اين مطالعه است.

The tendency toward superstition is a feeling of belonging and commitment to illusory issues that has no scientific, religious or rational justification. Sociological study of superstition is necessitated not only for contradictions it bears vis-à-vis development processes, but also for multiplicity of negative consequences it invokes. Utilizing a sociological approach, this article sets out to investigate students’ tendency toward superstition in the University of Mazandaran and the Nowshirvani Technical University in the city of Babol. Out of the total number of 14548 of the student population of these two universities, (during the academic year of 2008-2009), 375 students were chosen to be the sample volume of this survey research. Such sampling was conducted based on Morgan Table and using the proportional stratified sampling technique. The data was collected by a constructed questionnaire and analyzed through the SPSS statistical software. The most significant findings of the survey can be summed up as the following 1. Reliability coefficient of the superstition scale is high (? > 0.80). 2. Less than a quarter of the students were found to be superstitious (about %23). 3. There was a significant difference between rates of students’ tendency toward superstition based on their gender and educational rank, but not on their educational discipline and their university. 4. Applying regression analysis revealed that about 18 percent of the changes of the dependent variable (the rate of the students’ tendency toward superstition) can be explained by three independent variables: rate of religiosity, gender, and education level. 5. And, more importantly, compared to the other two variables of gender and education, the rate of religiosity (the third variable) has been the most important variable influencing students’ tendency toward superstition.