بررسي و مقايسه تطبيقي كيفيت فضاهاي عمومي در سكونتگاه هاي خودرو؛ نمونه موردي: محلات اسلام آباد و ده ونك تهران

در حالي كه مقوله سكونتگاه هاي خودرو، بخش عمده اي از ادبيات شهرسازي را در سالهاي اخير به خود اختصاص داده است، پرداختن به وجوه مختلف اين سكونتگاه ها، نيازمند پژوهش فراوان است. در اين ميان، يكي از مباحث مهم در موضوع شهرسازي، توجه به فضاهاي عمومي است؛ فضاهايي كه نقش عمده اي را در تعامل بخشي، اجتماع پذيري، ايجاد شادابي و سرزندگي در يك محله مي توانند بازي كنند. اين فضاها مي توانند در سكونتگاههاي خودرو همان نقشي را برعهده بگيرند كه در فضاهاي عمومي بافتهاي مرسوم شهري، بر عهده آنهاست. دو سكونتگاه خودروي اسلام آباد و ده ونك، همچون جزيره اي در دل شهر تهران هستند كه داراي فضاهاي عمومي كم و بيش پررونق هستند. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد، كيفيت فضاهاي عمومي محله ده ونك به طور كلي بهتر از محله اسلام آباد است. در عين حال، به رغم ادعاي وجود قدرت همياري و مشاركتي بالا در ساكنان سكونتگاه هاي خودرو، در فضاهاي عمومي دو سكونتگاه اسلام آباد و ده ونك، كمتر چنين مفهومي به چشم مي خورد. تنها در فضاهاي مذهبي اين دو سكونتگاه، اجتماع پذيري، مشاركت و قدرت اجتماعي به وضوح ديده مي شود. در واقع، ساكنان اين دو سكونتگاه خودرو، به لحاظ پيشينه اجتماعي و فرهنگي خود، روحيات مذهبي و درون گرايي خود را در فضاهاي مطميني مثل فضاهاي داخلي و پيراموني امامزاده، مساجد و هيات هاي مذهبي ابراز مي كنند. بروز اين رفتار، با توجه به احساس ناامني ساكنان در فضاهاي برون گراتري مثل خيابان يا ميدان، قابل توجيه است. در اين حالت، مديريت شهري به منظور اجراي بهتر طرح هاي توانمندسازي و نوسازي، بايد ابتدا سرمايه گذاري مشخصي براي ارتقاي كالبدي و كيفي فضاهاي عمومي اين دو سكونتگاه، بخصوص فضاهاي مذهبي آنها اختصاص دهد تا از اين طريق، اعتماد ساكنان به شهرداري و مديريت شهري جلب و در آينده، فرصت مناسبي براي ارتقاي ساير فضاهاي عمومي اين دو سكونتگاه ايجاد شود.