ارزيابي و پيش بيني تغييرات و پراكنش افقي شهرها با استفاده از تصاوير ماهواره اي چند زمانه و سيستم اطلاعات جغرافيايي(نمونه موردي: شهر تبريز در مطقع زماني 1389-1363)

امروزه شهرها با رشدي شتابان در حال گسترش و توسعه هستند، به طوري كه فرايند توسعه شهرها در حال حاضر يكي از مهمترين موضوعات پيشِ روي پژوهشگران مسايل شهري است. افزون بر ميزان رشد شهرها، چگونگي تغييرات كاربري ها در سطح كلان نيز مورد توجه مي باشد .در پژوهش حاضر چارچوبي براي تهيه نقشه و تحليل الگوهاي قابل پيش بيني از گسترش شهر در مقياس هاي فضايي- كالبدي متفاوت، با هدف تحليل فرايندهاي رشد و گسترش شهر تبريز فراهم شده است. در اين مقاله با استفاده از تصاوير ماهواره اي چندزمانه لندست 5 و با استفاده از تكنيك‏هاي پردازش تصاوير ماهواره اي تغييرات كاربري اراضي در مقطع زماني 1363 تا 1389 با تاكيد بر گسترش فضايي شهر تبريز مورد ارزيابي قرار گرفته و نيز با استفاده از فنون پيش بيني تغييرات كاربري اراضي از جمله روش سلول هاي خودكار و زنجيره هاي ماركوف روند احتمالي گسترش شهر تبريز تا سال 1400 مورد پيش بيني قرار گرفته است. بر اساس نتايج اين تحقيق، مشخص شد كه گسترش شهر تبريز در چه ابعاد و مقياسي به ترتيب شدت عمل، كاربري هاي كشاورزي، مرتعي، آبي، باير، كوهستاني پيرامون خود را تحت گسترش فضايي- كالبدي خود قرار داده است. بر اساس نتايج حاصله مقدار مساحت شهر تبريز از 5768 هكتار در سال 1363 به 11853 هكتار در سال 1389 رسيده و با اين روند، طبق پيش بيني هاي انجام شده در سال 1400 به بيش از 14312 هكتار خواهد رسيد. همچنين روند توسعه شهر نشان دهنده اين است كه تمايل گسترش كالبدي- فضايي شهر تبريز در امتداد شرقي و غربي است؛ يعني منطقه اي كه زمين‌هاي مرغوب كشاورزي اطراف شهر در آنجا قرار گرفته است.