فراواني گرانولوم كبدي در بيماران متبلا به سل ريوي اسمير مثبت (كرمانشاه، 77-1374)

Frequency of hepatic granuloma in smear- positive tuberculosis

سابقه و هدف : كبد يكي از اندام‌هاي حساس براي ايجاد گرانولوم كبدي است و سل يكي از شايع‌ترين بيماري‌هاي ايجادكننده آن محسوب مي‌شود و حدود 55-10 درصد گرانولوم ‌هاي كبدي را تشكيل مي‌دهد. سل بيماري شايعي در كشور ايران بوده و سل ريوي شايع‌ترين شكل باليني آن است. منفي بودن اسمير خلط در بيمار مشكوك به سل ريوي يكي از مشكلات تشخيصي به شمار مي‌رود. هدف از اين مطالعه گزارش فراواني وجود گرانولوم كبدي در بيماران اسمير مثبت مي‌باشد تا شايد بتوان به علت كم‌خطربودن بيوپسي كبد و به‌علت محدوديت امكانات تشخيصي در تشخيص بيماران مشكوك به سل ريوي از آن استفاده كرد. مواد و روش‌ها: دراين مطالعه توصيفي 34 بيمار سل ريوي اسمير مثبت در بيمارستان سيناي كرمانشاه در فاصله سال‌هاي 77-1374 تحت بيوپسي كبد قرار گرفتند. معيار تشخيصي وجود علايم باليني و راديولوژيك منطبق با سل و مثبت بودن اسمير خلط بود. بيوپسي با سوزن منگيني شماره 17 انجام گرفت و نمونه‌ها از نظر وجود يا عدم وجود گرانولوم مورد ارزيابي قرارگرفتند. يافته‌ها: از 34 بيمار 18نفر مونث و 16نفر مذكر بودند. بيشترين بيماران در گروه سني 30-21 سال (30%) و كمترين آن‌ها در گروه سني 80-71 سال (9/2%) قرار داشتند. دامنه سني بيماران 71-14 سال بود. آزمايش‌هاي كبدي در همه موارد طبيعي بود و در 5 نفر از بيمارن (7/14%) گرانولوم كبدي گزارش شد. بحث: اين مطالعه نشان داد كه 7/14 درصد نمونه‌هاي بيوپسي كبد در بيماران ما حاوي گرانولوم بود. تشخيص سل ريوي اسمير منفي مشكل و نيازمند روش‌هاي تهاجمي و گران‌قيمت است كه ممكن است به‌راحتي در دسترس نباشد. در مطالعات مختلف فراواني گرانولوم كبدي در بيماران مبتلا به سل ريوي و خارج ريوي 80-3/18 درصد گزارش شده است. اين مطالعه آمار پايين‌تري نسبت به مطالعه منصوري (5/62%) نشان مي‌دهد. طبق اين بررسي، انجام بيوپسي كبد براي تشخيص موارد مشكوك به سل توصيه نمي‌شود، ولي پيشنهاد مي‌شود مطالعات ديگري با تعداد بيماران بيشتر و انجام رنگ‌آميزي اسيد فست و كشت BK به‌وسيله بيوپسي كبد در اين منطقه انجام گيرد.