گفت‌وگو در شاهنامه

در نوشتار حاضر، گفت‌وگو ـ كه از مهم‌ترين شگردها در حوزه ادبيات داستاني سنتي و مدرن اعم از منظوم و منثور به‌ شمار مي‌رود ـ در يكي از شاهكارهاي متون كلاسيك؛ يعني شاهنامه فردوسي مورد كنكاش قرار گرفته است. از اين رو، ابتدا اصطلاح گفت‌وگو از منظر داستان، تعريف و جايگاه و كاركردهاي آن تبيين شده و در ادامه، نخست گفت‌وگوهاي متكثر و متنوع شاهنامه استخراج شده و سپس از زواياي مختلف، از جمله مستقيم و غيرمستقيم بودن گفت‌وگوها و نيز با عنايت به دو سويه گفت‌وگو كه يك سويه آن پهلوانان هستند دسته‌بندي گرديده است. آن‌گاه براي تبيين جايگاه اين شگرد داستاني در شاهنامه، نمونه‌هاي برتر گفت‌وگو كه عمدتاً ويژه بخش پهلواني هستند، تحليل و بررسي شده است و در پايان، در باب موضوع گفت‌وگوها كه با توجه به موقعيت و محل آن فرق مي‌كند نيز بحث شده است و چنين نتيجه گرفته شده كه تجلي‌گاه اين شگرد داستاني در بخش پهلواني است و موضوع غالب اين گفت‌وگوها نيز عمدتاً مفاخره و اظهار برتري است.