بررسي انتقادي مدل پلوراليسم ديني جان هيك

Critical Study of John Hick’sReligious Pluralism

فرضيّه پلوراليسم ديني جان هيك تلاشي است كه وي از درون سنّت مسيحي براي تبيين رابطه مسيحيّت با ديگر اديان جهان صورت داده است. ادّعاي اصلي هيك آن است كه همه اديان از ارزش معرفتي يكساني برخوردارند و همه آن‌ها در راهنمايي پيروانشان به سمت رستگاري نهايي موفّق عمل مي‌كنند. هيك براي تبيين و توجيه ادّعاي خود ابتدا بايد در مقابل ناواقع‌گِرَوان از واقع‌گروي گزاره‌هاي ديني حمايت، و سپس در مقابل شمول‌گروان و انحصارگروان از تفسير پلوراليستيِ مسيله تنوّع اديان دفاع كند. امّا به‌نظر مي‌رسد كه مدل پلوراليسم ديني هيك دچار تعارضات دروني بسياري است كه بيان آن‌ها هدف اصلي اين مقاله است. به اين منظور، به بيان سه دسته از انتقادات وارد بر اين مدل اشاره خواهد شد: نخست انتقاداتي كه به ناكثرت‌‌گروانه بودن اين مدل اشاره دارند، دوم انتقاداتي كه به عدم امكان پذيرش اين مدل در سنّت مسيحي مي‌پردازند، و سوم انتقاداتي كه از ناكارآمدي اين مدل در دست‌يابي به اهداف از پيش مشخّص‌شده پرده‌ برمي‌دارند.

John Hick’s pluralism hypothesis is an endeavor from and within Christian tradition to explain the relation of Christianity with other world religions. His basically claim is that all religions epistemologically have the same value and do well in leading their followers to the ultimate salvation. For justifying his claim, Hick has to defend his hypothesis at two levels: first he has to defend the realism of religious statements (against non-realists), and second he has to defend the pluralistic interpretation of religious diversity (against exclusivists and inclusivists). However, it seems that pluralism model has intrinsic oppositions which are addressed in this article in three types of criticism. These criticisms will finally ascertain that Hickʹs pluralistic model is: (1) not pluralistic, (2) not acceptable in Christian tradition, and (3) not successful in achieving its predetermined goal.