واژه ارسطويي «اوسيا» و نارسايي برخي از ترجمه هاي آن

A Critical Study of the Aristotlian concept οὐσία (ousia)and the Ambiguity of Translations of this Term

«اوسيا» برگرفته از «ايمي» (وجود داشتن)، مفهومي اساسي در هستي شناسي ارسطو است. امّا به رغم اين اهمّيّت، نصّ آثار ارسطو در اين باره يكدست و همگون نيست و افزون بر آن، گزينه هايي كه اغلب مترجمان در ترجمه آن برگزيده يا ساخته اند، در معرض اشكال و ايراد است. در زبان لاتين نخستين مترجمان essentia را برگزيدند كه به لحاظ دلالت بر «وجود» وافي به مقصود بود ولي ديري نپاييد كه اين گزينه به سود substantia منسوخ شد. صورت انگليسي اين واژه لاتين نيز به خطا معادل «اوسيا» تلقّي شد و هنوز غالب است. با اين وجود، انگليسي زبانان در صدد تغيير برآمده اند و در نتيجه واژه entity به عنوان گزينه اي مناسب جاي خود را به تدريج باز ميكند. امّا در محافل عرب زبان اشكال به قوّت خود باقي است و اقدامي صورت نگرفته است. هيچ يك از واژگان «ذات»، «جوهر»، و «طبيعت» كاركرد واژه «اوسيا» را ندارد. بدون ترديد چنين وضعي در درك و فهم از هستي شناسي ارسطو آثار منفي بر جا گذاشته است.

The word “ousia”, derived from “eimi” (“to be”) is only of the most fundamental concepts in Aristotelian ontology. In spite of its importance, however, Aristotle’s texts regarding this concept and not uniform and, in addition, the equivalents which most translators have selected or coined are open to criticism. The first Latin translators chose essentia, which was a faithful translation in so far as it signifies ‘being’; however it was not long before this translation was replaced with substantia, which is a bad choice. The English form of the wrong choice, i.e. substance, was also accepted by most English translators and still prevails. However English speaking experts have taken to revising this translation and the word ‘entity’ has gradually gained acceptance. In Arabic speaking domains this problem remains and no measures of redress have been taken. None of the possible words, such as dhat, jawhar and tabiah can perform the function of ousia. Needless to say, such a state of affairs has left a negative impact on the understanding of Aristotle`s ontology.