ضرورت ارتقاي كيفيت در آموزش عالي ايران

The Necessity of quality improvement in Iran Higher Education

آموزش عالي ايران با دو پديده‌ي مهم در دوران بعد از انقلاب اسلامي‌ مواجه شده است. اول عقب‌ماندگي تاريخي در توسعه‌ي كمي‌آموزش عالي ايران و ديگري رشد سريع جمعيت كه باعث افزايش تقاضا براي ورود به دانشگاه‌ها شد. البته عوامل ديگري از جمله زمينه‌هاي فرهنگي جامعه و ضعف بازار كار براي دارندگان مدرك ديپلم نيز نقش مهمي ‌در افزايش تقاضا براي ورود به آموزش عالي را ايفا كرده‌اند. مجموعه‌ي اين عوامل موجب شد تا سياست توسعه‌ي كمي‌آموزش عالي در راس برنامه‌هاي وزارت علوم و دانشگاه‌ها قرار گيرد. راه‌اندازي دوره‌هاي شبانه، تاسيس دانشگاه پيام‌نور و دانشگاه جامع علمي- كاربردي، تاسيس موسسات غيردولتي غير‌انتفاعي، تاسيس دانشگاه آزاد اسلامي، راه‌اندازي دوره‌هاي نوبت دوم و فعال كردن آموزش عالي الكترونيك و تاسيس دوره‌هاي آموزشي مشترك با دانشگاه‌هاي معتبر خارج از كشور، از جمله‌ي اين سياست‌ها به شمار مي‌آيند. نتيجه اينكه، جمعيت دانشجويي كشور از حدود يكصد و پنجاه هزار نفر در سال 1357 به حدود سه و نيم ميليون نفر در سال 1386 بالغ شده است. در اين ميان، توسعه‌ي دوره‌هاي تحصيلات تكميلي با رشد چشمگير، علاوه بر تامين منابع انساني مورد نياز، چرخ‌هاي پژوهش كشور را نيز به حركت درآورده است. بدون ترديد توسعه‌ي كمي ‌آموزش عالي، يكي از دستاوردهاي ضروري، اجتناب‌‌ناپذير و درخشان نظام بعد از انقلاب اسلامي‌به شمار مي‌آيد. البته سياست‌هاي توسعه‌ي كمّي، از ابتدا دغدغه‌ي كيفيت آموزش عالي را به همراه داشته و با افزايش جمعيت دانشجويي و تنوع بخشي به سيستم‌هاي آموزش عالي به ويژه در بخش غيردولتي اين دغدغه‌ها جدي‌تر و پررنگ‌تر شده است. . در اين مقاله ضمن اشاره به چالش‌هاي موجود و پيش روي آموزش عالي ايران، كاركرد مدل‌هاي مديريت كيفيت در مواجهه با اين چالش‌ها مورد بررسي قرار گرفته است.