بررسي تاثير عوامل محيطي بر خصوصيات فيزيكوشيميايي روغن گياه دارويي كرچك (Ricinus communis L.)

Effect of Environmental Factors on Physicochemical Properties of Castor Oil (Ricinus communis L.)

مقدمه: كرچك (Ricinus communis L.) يكي از مهم‌ترين گياهان دارويي مورد استفاده در صنايع داروسازي، آرايشي و بهداشتي بيشتر كشورهاي توسعه يافته است. كاربردهاي فراوان آن در صنايع مختلف و اخيراً در صنايع غذايي باعث شده است تا پژوهش‌هاي زيادي روي آن انجام گيرد.‌ هدف: بررسي خصوصيات فيزيكوشيميايي روغن دانه‌هاي كرچك به دست آمده از مناطق مختلف ايران مي‌باشد، تا بهترين منطقه از نظر خصوصيات فيزيكوشيميايي روغن كرچك مشخص شود. روش بررسي: پس از اين كه دانه‌ها در مناطق مختلف كاملاً رسيدند، برداشت شده و به منظور انجام آزمايش‌ها خصوصيات فيزيكوشيميايي به آزمايشگاه منتقل شدند. آزمايش‌ها شامل روغن‌گيري با دستگاه سوكسله، اندازه‌گيري ميزان كلروفيل با دستگاه اسپكتروفتومتر، اندازه‌گيري ضريب شكست روغن به وسيله دستگاه رفراكتومتر، رطوبت روغن، عدد صابوني، عدد اسيدي، عدد پراكسيد و عدد يدي به وسيله استانداردهاي AOCS بود. نتايج: بررسي‌ها نشان داد كه عوامل محيطي اثرات معني‌داري بر ميزان روغن، رطوبت روغن، عدد اسيدي، عدد پراكسيد، عدد يدي، ميزان كلروفيل و عدد صابوني روغن دانه‌هاي گياه دارويي كرچك دارد. در نمونه‌هاي آناليز شده محتواي روغن (5/51 - 3/35 درصد)، رطوبت (14/1 - 3/0 درصد)، ضريب شكست (426/1 - 404/1)، ميزان كلروفيل (mg Pheophytin/kg oil 40/0 - 16/0)، عدد اسيدي (mg NaOH/g oil 60/0 - 29/0)، عدد پروكسيد (meq O2/kg oil 50/0 - 00/0)، عدد صابوني (mg KOH/g Oil 53/178 - 5/164) و عدد يدي (g I2/100 g oil 62/85 - 75/75) بودند. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج به دست آمده از خصوصيات روغن گياه دارويي كرچك مناطق مختلف، مي‌توان عنوان كرد كه روغن حاصل از مناطق اروميه، نظرلو و مرند داراي بيشترين كيفيت مي‌باشند.