امكان فرمولاسيون روغن فراسودمند از امگا 3 و امگا 6 از دانه‌هاي بزرك و گلرنگ و ارزيابي ويژگي‌هاي فيزيكوشيميايي آن در طي 4 ماه نگهداري

Possibility of the Functional Oil Production from Flax (ω-3) and Safflower (ω-6) Seeds and Evaluation of Its Physico-chemical Properties During 4 Months Storage

مقدمه: اهميت مصرف اسيدهاي چرب ضروري امگا 3 و امگا 6 شناخته شده است.‌ اما اسيدهاي چرب امگا 3 و امگا 6 از نظر متابوليكي و عملكرد متفاوت بوده و افزايش يكي از آنها در بدن سبب كاهش ديگري است (خاصيت آنتاگونيستي). رعايت نسبت اين دو اسيدچرب از مصرف اسيدهاي چرب ضروري به تنهايي از ارزش بيشتري برخوردار است زيرا بدن قادر به تنظيم نسبت اين دو اسيدچرب نمي‌باشد. هدف: بررسي امكان تهيه روغن فراسودمند از منابع گياهي بزرك (‌‌روغن غني از امگا 3) و گلرنگ (روغن غني از امگا 6)‌، شامل مراحل استخراج، فرمولاسيون و نگهداري. روش بررسي‌: پس از استخراج روغن دانه بزرك و گلرنگ، بررسي ويژگي‌هاي فيزيكوشيميايي و فرآيند جز ‌ به‌ جز ‌ سازي به منظور بالابردن مقدار امگا 3 ‌صورت گرفت. سپس مخلوطي به نسبت حدود 1:1 امگا 3 به امگا 6 از روغن بزرك و گلرنگ به عنوان روغن فراسودمند فرموله شد. ميزان پايداري روغن توليد شده در دو محيط يخچال و فريزر در تناوب‌هاي زماني 0، 1، 2، 3، 4 ماه با استفاده از شاخص‌هاي پراكسيد، اسيد تيوباربيتوريك و رنسيمت مورد بررسي قرار گرفت. نتايج‌: نتايج نشان داد كه با فرآيند جز به‌ جز سازي مي‌توان مقدار امگا 3 روغن بزرك را از 50/19 به 52/59 درصد رساند (05/0 > p). عدد پراكسيد روغن فراسودمند در طي 4 ‌ماه نگهداري به ترتيب در محيط يخچال و فريزر از صفر به 100/43 و 4/99 ميلي‌ اكي‌ والان پراكسيد در‌صد گرم روغن، عدد اسيد تيوباربيتوريك به ترتيب از صفر به 4/99 و 026/0 ميلي‌گرم مالون دي‌آلدهيد در كيلوگرم روغن و عدد رنسيمت به ترتيب از 2/10 به 33/0 و 2/10 به 1/35 ساعت رسيد (05/0 > p). نتيجه‌گيري: در اين بررسي نشان داده شد كه با استفاده از فرايند جز به‌ جز سازي مي‌توان ميزان امگا 3 روغن بزرك را در حدود ‌4/78 درصد افزايش داد به طوري كه نسبت امگا 3 با مقدار امگا 3 اوليه داراي اختلاف آماري معني‌دار باشد (05/0 > p). آزمايش‌هاي تشخيصي روغن فراسودمند نگهداري شده در فريزر و يخچال نشان داد كه عدد پراكسيد نمونه نگهداري شده در فريزر زير حد استاندارد بوده، لذا توصيه مي‌شود براي نگهداري اين روغن از فريزر استفاده شود.