تبيين ملّاصدرا از اقسام تكليم خدا با انسان

Explanation of Mulla Sadra of the Sorts of Godʹʹs Speaking with Human

صدرالمتالهين در آثار خود، تبيين‌هايي از آيه 51 سوره شوري ارايه كرده است. در اين پژوهش توصيفي ـ تحليلي برآنيم كه اين ديدگاه‌ها را بيان و سازگاري يا ناسازگاري آنها را بررسي كنيم. با لحاظ جايگاه والاي ملّاصدرا و از آنجا كه ديدگاه وي درباره آيه مزبور بررسي نشده است، اين پژوهش ضرورت مي‌يابد. ملّاصدرا در بحث‌هاي مراتب كلام الهي و نيز راه‌هاي دستيابي بشر به حقايق و گونه‌هاي تعليم الهي، به آيه پيش‌گفته استناد كرده و درصدد تطبيق آيه بر آنها بر‌‌آمده است. وي واژه «وحياً» را در بحث‌هاي مذكور به ترتيب بر: امر ابداعي،‌ وحي تشريعي و تعليم بي‌واسطه الهي، عبارت «من ورا حجاب» را بر امر تكويني، الهام به اوليا و تعليم ملكي، و عبارت «يرسل رسولاً» را بر امر تشريعي، استدلال و تعلم، و تعليم بشري تطبيق مي‌كند. اصرار صدرا بر داخل ساختن تعليم بشري در حوزه تكليم الهي، ديدگاه دوم و سوم وي را با مشكل مواجه كرده است.

Sadr al-Mutaalihin has raised certain views concerning Sura 42, verse 51 in his works. Following a descriptive analytical methodology, the present article seeks to state these approaches and study their consistency or inconsistency. The necessity of this research lies in the high position of Mulla Sadra and lack of any background study of the verse in this regard. Discussing the gradation of divine speech as well as the ways of achieving divine realities and various types of divine teaching, Mulla Sadra refers to the aforesaid verse applying it to them. He applies respectively the term “wahy” to innovative affair, legislated revelation, and direct divine teaching; the phrase” from behind a curtain” to ontological affair, inspiration to the saints, and angelic teaching; and the phrase “ or send a messenger” to legislated affair, reasoning and acquisition of knowledge, and human teaching. Mulla Sadra?s insistence on including human teaching in the field of divine speech has created problems for his second and third views.