نگاهي به نكات بهداشتي ودرماني سفرنامه‏ي نخستين سفير آمريكا درايران (1883 م / 1307ق)

A glance to hygienic and therapeutic points of the first American ambassadors travelogue in Iran (1883 A.D. / 1307 A.H.)

سامويل گرين ويلر بنجامين (Samuel Greene Wheeler Benjamin) نخستين سفير آمريكا در دربارناصرالدين شاه قاجاربود. وي درتابستان 1883م، برابربا 1307ه.ق، ره‏سپار ايران شد، و به مدت 2سال ، از سال 1883م / 1307ه.ق تا 1885م/ 1309ه.ق، در ايران اقامت داشت. بنجامين، درمدت اقامت در ايران، به نقاط مختلف سفرنمود و پس از بازگشت از ايران، از آن‏جايي كه فردي فاضل و نويسنده بود، درجرايد آمريكا شروع به‏نوشتن مجموعه مقالاتي درخصوص ماموريتش كرد. وي درنهايت، با اجازه وتحت نظارت ناشران آن جرايد وتجديد نظر كامل درمطالب خود وافزودن فصولي تازه، آن را تحت عنوان ايران وايرانيان، به صورت كتابي مستقل منتشر نمود. او درسفرنامه‏ي خود به مسايل مختلف سياسي، اجتماعي و ديني در ايران عصر ناصري پرداخته است. درميان مباحث مطرح شده در كتاب، گزارش‏هاي قابل توجهي از مشاهدات مستقيم او درباره‏ي مسايل بهداشتي و درماني اين دوره در دست است كه مي‏تواند ديدگاه‏هاي جديدي دراين باره ارايه كند. نگارنده در اين مقاله، ضمن پرداختن به برخي ديدگاه‏ها ومشاهدات وي درباره‏ي بهداشت و درمان، به مقايسه‏ي برخي از اين مشاهدات با ساير منابع و خاطرات همين دوره پرداخته است، تا تصوير روشن‏تري از مسايل بهداشتي و درماني عصر قاجار ارايه كند.

Samuel Greene Wheeler Benjamin was the first Americaʹs ambassador in Naser ud-Din Shah Qajar’s court. He set out for Iran in summer 1883 A.D/1307 A.H and resided there two years from 1883/ 1307 to 1885/ 1309. During his residing in Iran, Benjamin traveled to different places and then, after returning from Iran, because he was a learned and author person, he began to write series of articles about his mission in Americaʹs magazines. He finally with permission and under the control of publishers of those magazines and revising in his topics and adding new chapters to them, published it in the from of an independent book under the title of Iran and Iranians. He has embarked in his travelogue on different political, social and rligious subjects about Iran under Naserid period. There are remarkable records on his direct observations about hygienic and therapeutic affairs of his age in discussed subjects of the book that can present new viewpoint concerning it. The writer in this article while embarking on some his viewpoints and observations about hygienic and remedy, has embarked to compare some of these observations with other sources and memories of this period to present a bright picture from the hygienic – therapeutic subjects of Qajar era.