آسيب شناسي فقهي، اقتصادي و مالي انتشار اوراق مشاركت در ايران

Pathology of Iran Musharakah Sukuk from Jurisprudential, Economic and Financial Points of View

يكي از مهمترين ابزارهاي مالي بازارهاي پول و سرمايه در اقتصاد سرمايهداري، اوراق قرضه است. تامين مالي شركتها، كاهش كسري بودجه وزارتخانهها و شهرداريها در اجراي طرحهاي ملي و عمراني و نيز اجراي سياستهاي پولي از طريق عمليات بازار باز، بخشي از كاربردهاي اين ابزار محسوب ميگردد. ماهيت ربوي اين ابزار چالش مهمي براي بازارهاي پول و سرمايه كشورهاي اسلامي به وجود آورده بود. خلا حاصل از حذف اوراق قرضه، متفكران مسلمان را برآن داشت تا با مراجعه به آموزه هاي اقتصادي اسلام، به طراحي ابزارهاي مالي اسلامي (صكوك) روي آورند. يكي از نتايج اين تلاش هاي علمي، ابداع اوراق مشاركت است. بررسي عملكرد اوراق مشاركت در ايران نشان ميدهد اگرچه هدف اوليه مورد نظر طراحان تا حدودي تحقق يافته، اما استفاده گستردهتر از اين ابزار نيازمند آسيب‌شناسي همه‌جانبه و بازنگري دقيق آن است. پژوهش حاضر مبتني بر روش پيمايشي و نيز تحليل سلسه مراتبي است كه در آن از مطالعات كتابخانه اي استفاده شده است.

Bonds are among the most important financial instruments in money and capital markets of the capitalist societies. They are used to finance corporate, municipals and ministries and also execute monetary policies through open market operations by the central banks. One of the obstacles in issuing bonds in Islamic countries is that they are Riba-based instruments. In accordance with Islamic school, Islamic researchers have tried to replace the bonds with new instruments such as, Musharekah sukuk. Surveying the performance of Musharekah sukuk in Iran shows that although the main goal of the researchers have been achieved to some extent, expanding more of such sukuk needs a comprehensive pathology. The present article is based on survey and AHP methodology and uses library based resources.