بررسي و طبقه بندي دلايل و زمينه هاي انفعال نظام حقوق مالكيت صنعتي در ايران

Survey and Classification of the Reasons of Iranʹʹs Industrial Property Right Reaction

حقوق مالكيت صنعتي در ايران مشابه وضعيت حاكم بر كشورهاي در حال توسعه در حالت ضعف و انفعال قرار دارد. هدف اين تحقيق ترسيم كاستي هاي وضعيت فعلي نظام حقوق مالكيت صنعتي ايران و شناخت زمينه ها و دلايل انفعال و عوامل موثر داخلي مي باشد. اين تحقيق با استفاده مطالعات كتابخانه اي و مرور ديدگاه كارشناسان و خبرگان امر و شاخص ها و آمار هاي مرتبط و به روش توصيفي انجام شده است. در ابتدا بر اساس مقالات منتشر شده، زمينه هاي اقتصاد جهاني و رويكردهاي متفاوت كشورهاي در حال توسعه و توسعه يافته مرتبط با نظام مالكيت فكري به طور عام بررسي شده و وضعيت فعلي كشورمان، دلايل و زمينه هاي بين المللي موثر در وضعيت فعلي و همچنين عوامل داخلي و خارجي شكل دهنده وضعيت موجود مرور شده است. بر اساس دسته بندي انجام شده، سه گروه از دلايل و زمينه ها شناسايي شد كه عبارتند از الف)زمينه هاي مرتبط با مسايل جهاني و نقش ضعيف كشورهاي در حال توسعه در نوآوري، ب) دلايل و زمينه هاي مرتبط با كاركرد پايين نظام نوآوري كشورمان ، ج) كاستي هاي نهادي و ساختاري مرتبط با عملكرد و ناهماهنگي هاي عوامل و متوليان نظام حقوق مالكيت صنعتي كشورمان. بخشي از دلايل و زمينه ها به كاستي ها و ضعف عوامل داخلي و بخشي از آنها نيز به زمينه هاي فراگير تري مثل چالش هاي جهاني موجود بين جوامع در حال توسعه و توسعه يافته مربوط مي شود. براي بازنگري در نظام حقوق مالكيت صنعتي به عنوان جز مهمي از نظام ملي نوآوري كه مي تواند يكي از محرك هاي مهم توسعه قلمداد گردد، لازم است از يك سو به نقش «الزامات و كاركرد هاي» آن در درون نظام ملي نوآوري و از سوي ديگر به هماهنگي سطح قدرتمندي نظام حقوق مالكيت صنعتي با سطح توسعه كشور توجه شود.

Iranʹs IPR system, like that in developing countries, is reactive. The research goal is the description of actual deficiencies in Iranʹs IPR system and identification of the roots and reasons of the reaction and effective internal factors. This research is done via library study, experts’ views, and relevant indexes with depict method. At first, according to published articles, backgrounds of the global economy and different approaches of developing and developed countries in the IPR system are surveyed. Then the present situation in Iran, effective global reasons in present situation, and also relevant to internal and external factors is identified. According to this classification, 3 kinds of factors and reasons are identified: (a) global fields and weak role of developing countries in innovation; (b) the relevant factors with weak performance of Iranʹs National Innovation System (NIS); and (c) structural weakness and disharmony in performance of policy and executive agent in Iranʹs IPR system. Some of the factors are related to internal agent weakness and the others are related to international issues, such as universal challenge between developing and developed countries. IPR system, as one of the important elements of NIS, is a determining factor in the development trajectory of any country. For revising Iranʹs IPR system it is necessary to pay attention to these subjects: (a) consideration of IPR system performance in NIS (b) coordination of IPR system ability and development level of the country. Keywords: Intellectual property right (IPR), Industrial Property Right, Innovation National System (NIS), Developing Countries.