عناصر فلوطيني در الاهيات سلبي قاضي سعيد قمي

Plotinusian Elements in Gazi-Saeed’s Negative Theology

بيش‌ترين مشكلات و ابهام‌هاي معناشناختي در بحث سخن گفتن از خدا مربوط به تحليل معنايي اوصاف انساني، به هنگام اسناد اين اوصاف به خداوند است. اين اوصاف و محمولات هنگامي كه در زبان عادي و زمينه‌هاي متعارف به كار مي‌روند، داراي معاني روشن و قابل فهمي هستند؛ ولي همين اوصاف و محمولات به هنگام انتساب به موجودي متعالي و غيرجسماني و نامتناهي مشكل آفرين مي‌شوند. براي رفع اين مشكلات ديدگاه‌ها و نظريات متفاوتي ارايه شده است كه ما تنها به بررسي نظريه‌ي سلبي فلوطين و قاضي سعيد هم‌چنين تاثير الاهيات سلبي فلوطين بر اصول و مباني الاهيات سلبي قاضي سعيد مي‌پردازيم. اين دسته از متفكران معتقدند از طريق زبان عادي و روزمره تنها مي‌توان به «شيوه‌ي سلبي» درباره‌ي خدا، اوصاف و افعال او سخن گفت. البته قابل ذكر است افراط در زمينه‌ي تعالي و تنزيه و تكيه بر روش سلبي بدون بهره‌گيري از روش‌هاي ديگر، امكان هرگونه سخن گفتن معنادار و حقيقي درباره‌ي خدا را ناممكن مي‌سازد.

The greatest problem and most semantic vagueness on talking of God refer to semantic analysis of human traits and their attribution to god. When these attributes apply in usual linguistic use and normal circumstances they have clear and intelligible sense; though such attributes and predicates use for a transcendent, non corporeal, and infinite being is problematic. A few theories exposed to solve (or overcome) this puzzle. Here, I only illustrate Plotinus and Gazi-Saeed’s theory and demonstrate how Gazi-Saeed’s theology is influenced by Plotinusian one. Both believed that, considering ordinary language use, we can only talk about god in negative way. It seems, however, insisting on speaking of god negatively without using other methods, restrains us from talking about god genuinely.